Hướng Dẫn Quản Lý Phiên Bản PHP Trong ServBay: CLI & Cấu Hình Môi Trường Website

ServBay là một công cụ phát triển Web local mạnh mẽ dành riêng cho macOS, hỗ trợ đa dạng ngôn ngữ lập trình và hệ quản trị cơ sở dữ liệu. Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn cách linh hoạt quản lý các phiên bản PHP cho từng dự án trong ServBay, từ việc thực thi lệnh trên dòng lệnh đến cấu hình riêng cho từng website. Thành thạo quản lý phiên bản PHP trong ServBay sẽ tối ưu hóa hiệu quả lập trình, đảm bảo từng môi trường dự án được cô lập, ổn định.

1. Quản Lý PHP Dòng Lệnh: Sử dụng .servbay.config cho PHP từng dự án

Bằng cách tạo file cấu hình .servbay.config tại thư mục gốc của dự án, lập trình viên có thể chỉ định phiên bản PHP riêng biệt cho từng dự án khi chạy lệnh trên terminal. ServBay sẽ tự động tải đúng môi trường PHP dựa vào thư mục hiện tại trên terminal, giúp cô lập từng dự án và tránh xung đột cấu hình toàn cục.

1. Chức năng và nguyên lý của .servbay.config

• Kiểm soát phiên bản ở cấp dự án: ServBay hỗ trợ cài đặt và chạy song song nhiều phiên bản PHP, từ PHP 5.6 đến các bản mới nhất. Thông qua .servbay.config, bạn có thể định nghĩa chính xác phiên bản PHP cần dùng cho từng dự án.
• Chuyển đổi không xâm lấn: Khi sử dụng lệnh cd để vào thư mục chứa .servbay.config, ServBay tự động phát hiện file này, đồng thời tạm thời điều chỉnh biến môi trường (PATH) của session terminal, giúp php, composer... trỏ tới phiên bản PHP bạn chọn. Rời khỏi thư mục dự án, môi trường sẽ tự động quay lại mặc định toàn cục của ServBay, không làm ảnh hưởng hệ điều hành.

2. Cách cấu hình

Tại thư mục gốc của dự án, tạo tệp tên .servbay.config với nội dung như sau để chỉ định phiên bản PHP:

# Chỉ định phiên bản PHP sử dụng cho dự án này (ví dụ: PHP 8.3)
PHP_VERSION=8.3

# Nếu dự án cần Node.js phiên bản cụ thể, hãy khai báo thêm (ví dụ: Node.js 20)
# NODE_VERSION=20

• Giá trị của PHP_VERSION phải trùng với phiên bản PHP đã cài đặt và bật sẵn trong ServBay (ví dụ: 7.4, 8.1, 8.3, 8.5...). Hãy chắc chắn phiên bản này đã có sẵn.
• NODE_VERSION cấu hình tương tự nếu dự án cần chỉ định phiên bản Node.js.

Kiểm tra cấu hình đã áp dụng:

Mở terminal tại thư mục dự án (có file .servbay.config), chạy các lệnh sau để kiểm tra:

$ pwd # Kiểm tra thư mục hiện tại đúng là gốc dự án
$ php -v  # Xác nhận phiên bản PHP xuất ra đúng như đã cấu hình (ví dụ: PHP 8.3.x)
$ composer install  # Quá trình cài đặt/phụ thuộc sẽ sử dụng đúng phiên bản PHP đang kích hoạt

Nếu sau khi chỉnh sửa .servbay.config mà phiên bản PHP chưa đổi, hãy tắt và mở lại terminal hoặc dùng lệnh cd . để ServBay reload cấu hình.

3. Lưu ý & thủ thuật nâng cao

• Tương thích phiên bản: Nếu gặp lỗi như “Class not found”, “Call to undefined function”..., hãy kiểm tra tệp phụ thuộc (ví dụ composer.json) có yêu cầu phạm vi phiên bản PHP nào không, và xác thực phiên bản bạn chọn có phù hợp không. Một số dự án cũ có thể phụ thuộc các extension hay đặc tính đã bị loại bỏ trên PHP mới (chẳng hạn, PHP 7.2 bỏ extension mcrypt).
• Giá trị mặc định: Nếu không có file .servbay.config tại thư mục hiện tại (hay các thư mục cha), ServBay sẽ sử dụng phiên bản PHP mặc định do bạn chọn trong giao diện cài đặt.
• Kết hợp nhiều dịch vụ: .servbay.config không chỉ quản lý PHP, mà còn có thể chỉ định Node.js (qua biến NODE_VERSION). Rất hữu ích cho dự án backend PHP, frontend Node.js build tool (như Webpack, Vite).

4. Ví dụ chạy thực tế

Sau đây là minh họa cách tự động chuyển PHP version theo từng dự án sử dụng .servbay.config:

Chú thích ảnh: Trong ServBay, khi truy cập các thư mục dự án khác nhau có chứa file .servbay.config, lệnh php -v sẽ tự động đổi sang bản PHP mà file cấu hình chỉ định.

2. Quản Lý Môi Trường Website: Cấu hình PHP qua giao diện ServBay

ServBay cung cấp giao diện đồ họa trực quan để bạn dễ dàng thiết lập phiên bản PHP riêng cho mỗi website. Phiên bản PHP ở môi trường website hoàn toàn tách biệt với dòng lệnh, tùy ý chọn theo nhu cầu dự án.

1. Quy trình cấu hình

1. Mở giao diện ServBay: Khởi động ứng dụng ServBay.
2. Chuyển đến quản lý website: Nhấp vào mục Websites (Website) ở thanh điều hướng bên trái.
3. Thêm mới hoặc chỉnh sửa website:
   • Nhấn nút + ở góc dưới bên trái để tạo cấu hình website mới.
   • Chọn website đã có để chỉnh sửa cấu hình.
4. Thiết lập thuộc tính website:
   • Root Directory (Thư mục gốc): Chỉ định folder chứa mã nguồn website. Khuyến nghị làm việc với thư mục con bên trong /Applications/ServBay/www/, ví dụ /Applications/ServBay/www/your-website-name/public (với project Laravel hoặc Symfony).
   • Domain (Tên miền): Đặt tên miền phát triển local, ví dụ your-website-name.servbay.demo. ServBay tự động cấu hình DNS local và chứng chỉ HTTPS (qua ServBay User CA hoặc ServBay Public CA) giúp bạn phát triển, test thuận tiện hơn rất nhiều.
   • PHP Version (Phiên bản PHP): Chọn phiên bản PHP muốn sử dụng từ dropdown – bao gồm tất cả các bản PHP đã được cài đặt và bật trên ServBay như 7.4, 8.1, 8.3, 8.5...
5. Lưu cấu hình: Nhấn lưu để áp dụng thay đổi. ServBay sẽ tự động tải lại hoặc khởi động lại các tiến trình Web Server, PHP-FPM nếu cần.

2. Chi tiết kỹ thuật & lợi thế

• Cô lập dịch vụ: Mỗi website trên ServBay thường được khởi động với một pool PHP-FPM riêng theo phiên bản bạn chọn. Điều này giúp môi trường PHP hoàn toàn tách biệt giữa các website, đảm bảo lỗi hay leak bộ nhớ ở site này không ảnh hưởng site khác.
• Tối ưu hiệu suất: Các gói phần mềm (gồm các phiên bản PHP) trên ServBay đều được tối ưu hóa cho cả hai kiến trúc ARM64 (Apple Silicon) lẫn X86_64, đảm bảo hiệu năng trên mọi dòng máy Mac.
• Gỡ lỗi dễ dàng:
  • Kiểm tra log lỗi PHP: Toàn bộ lỗi PHP khi chạy website được ghi vào tệp /Applications/ServBay/var/log/php/php_error.log.
  • Kiểm tra trạng thái PHP-FPM: Sử dụng công cụ dòng lệnh servbayctl để kiểm tra tiến trình PHP cụ thể, ví dụ servbayctl status php 8.3.

3. Tích hợp Web Server & Cơ sở dữ liệu

ServBay cung cấp mức độ linh hoạt rất cao, cho phép bạn tùy ý chọn Web Server và Database cho từng dự án:

• Hỗ trợ Web Server: Từ phiên bản ServBay 1.7.0 trở đi, bạn có thể dễ dàng chuyển đổi Web Server cho website, hỗ trợ Apache, Nginx và Caddy – tất cả đều tích hợp liền mạch với PHP-FPM.
• Cơ sở dữ liệu đa dạng: ServBay hỗ trợ cài đặt/ quản lý song song nhiều bản MySQL, MariaDB, PostgreSQL, MongoDB, Redis... Bạn có thể kết nối vào đúng database instance ServBay đang chạy phù hợp với yêu cầu dự án (ví dụ, có dự án Laravel yêu cầu MariaDB 11.x).

3. Kết Hợp Môi Trường & Best Practice

Việc nắm rõ sự độc lập và cách cấu hình phiên bản PHP cho cả môi trường dòng lệnh và môi trường website sẽ giúp bạn chủ động tối ưu tùy từng tình huống phát triển:

Tình huống	Cấu hình CLI (.servbay.config)	Cấu hình Website (Giao diện ServBay)	Ghi chú
Bảo trì hệ thống cũ	Đặt PHP_VERSION=5.6 ở gốc dự án	Chọn PHP 5.6 cho website	Đảm bảo cài đầy đủ PHP phiên bản và extension cần cho dự án cũ.
Phát triển dự án mới (VD: Laravel 11)	Đặt PHP_VERSION=8.3 (hoặc cao hơn), có thể đặt thêm NODE_VERSION=20	Tạo website trỏ tới thư mục public, chọn PHP 8.3+, đặt tên miền dev, bật HTTPS	Luôn đồng nhất phiên bản PHP giữa CLI (composer, artisan, build tool) và môi trường web.
Test phiên bản PHP sắp ra mắt	Đặt PHP_VERSION=8.5 cho dự án test	Thêm website, chọn PHP 8.5	Giúp kiểm tra tương thích trước với PHP mới nhất.
Chạy lệnh Composer	Đảm bảo .servbay.config chỉ đúng PHP version	Không áp dụng (Composer thường chạy trên CLI)	Composer dùng chính PHP đang kích hoạt trên terminal hiện tại.

Lưu ý quan trọng

• Khác biệt CLI & Web: Dù cùng số hiệu PHP, nhưng các cấu hình mặc định, extension nạp lên giữa môi trường CLI (dòng lệnh) và Web (PHP-FPM) có thể khác biệt. VD: extension opcache thường chỉ bật mặc định trên PHP-FPM để tăng tốc, còn trên CLI thì có thể tắt. Nếu thấy sự khác thường, hãy kiểm tra php.ini và liệt kê các extension đang bật cho từng môi trường.
• Cập nhật ServBay Runtime: Đảm bảo app và ServBay Runtime luôn ở phiên bản mới nhất để nhận đủ tính năng, bảo mật và tối ưu cho các gói phần mềm mới (ví dụ bản PHP mới hoặc vá bảo mật). Việc cập nhật app cũng sẽ kéo theo cập nhật Runtime.

Giải Đáp Thắc Mắc (FAQ)

Q: Khi nào thì phiên bản PHP của CLI và Website bị xung đột?

A: Phiên bản PHP môi trường dòng lệnh (quản lý qua .servbay.config) và môi trường website (giao diện ServBay) là hoàn toàn độc lập. .servbay.config chỉ ảnh hưởng session terminal hiện tại, còn giao diện ServBay sẽ quyết định website đó dùng PHP nào để phục vụ request Web. Chúng không xung đột trực tiếp — bạn hoàn toàn có thể cài phiên bản PHP khác nhau cho cùng một dự án khi test. Tuy nhiên, tốt nhất nên giữ đồng nhất phiên bản với môi trường production để đảm bảo độ ổn định.

Tổng kết

ServBay với file .servbay.config và giao diện cấu hình trực quan mang đến khả năng quản lý phiên bản PHP mạnh mẽ và linh hoạt cho lập trình viên. Cho dù bạn đang duy trì dự án cũ hay phát triển ứng dụng mới nhất cùng PHP, ServBay đều giúp bạn làm chủ mọi môi trường local. Vận dụng hợp lý các chức năng này sẽ giúp môi trường phát triển local của bạn sát nhất với production, nâng cao hiệu quả lập trình và đảm bảo tính ổn định cho dự án.