Quản Lý Phiên Bản PHP trong ServBay: Hướng Dẫn Cấu Hình CLI & Website

ServBay là công cụ môi trường phát triển web local mạnh mẽ, tương thích macOS và Windows, hỗ trợ đa dạng ngôn ngữ lập trình và hệ quản trị cơ sở dữ liệu. Bài viết này giúp bạn hiểu cách linh hoạt quản lý các phiên bản PHP khác nhau cho từng dự án trên ServBay, cả ở môi trường dòng lệnh lẫn phục vụ website riêng biệt. Nắm vững cơ chế quản lý PHP của ServBay sẽ giúp bạn nâng cao hiệu suất phát triển và đảm bảo môi trường dự án cách ly, ổn định.

1. Môi trường CLI: Quản lý phiên bản PHP từng dự án với .servbay.config

Bằng cách tạo file cấu hình .servbay.config ở thư mục gốc dự án, bạn có thể chỉ định phiên bản PHP riêng cho mỗi dự án. ServBay sẽ tự động nạp môi trường PHP phù hợp dựa trên vị trí thư mục lúc chạy terminal, giữ cho các dự án được cách ly phiên bản, tránh xung đột cấu hình toàn hệ thống.

1. Vai trò & nguyên lý của .servbay.config

• Kiểm soát phiên bản từng dự án: ServBay hỗ trợ cài đặt và chạy song song nhiều phiên bản PHP, từ PHP 5.6 đến mới nhất (bao gồm phiên bản ổn định lẫn dev). Nhờ .servbay.config, bạn có thể xác định chính xác phiên bản PHP cần dùng cho từng dự án riêng biệt.
• Chuyển đổi không xâm phạm hệ thống: Khi bạn cd vào thư mục dự án có chứa file .servbay.config, ServBay sẽ tự động nhận diện rồi chỉnh tạm thời biến môi trường (chủ yếu là PATH) cho phiên làm việc hiện tại, để các lệnh như php, composer trỏ đến executables PHP bản mong muốn. Thoát khỏi thư mục này, môi trường sẽ được trả về thiết lập PHP mặc định của ServBay, hoàn toàn không ảnh hưởng đến hệ thống.

2. Hướng dẫn cấu hình

Tạo file tên .servbay.config ở thư mục gốc của dự án và thêm nội dung chỉ định phiên bản PHP như sau:

# Chọn phiên bản PHP cho dự án này (ví dụ: PHP 8.3)
PHP_VERSION=8.3

# Nếu dự án cần phiên bản Node.js cụ thể, khai báo thêm (ví dụ: Node.js 20)
# NODE_VERSION=20

• Giá trị PHP_VERSION cần khớp với các phiên bản PHP đã được cài và kích hoạt trong ServBay, thường là số phiên bản như 7.4, 8.1, 8.3, 8.5 v.v.
• Tương tự, NODE_VERSION cũng dùng để chỉ định phiên bản Node.js cho dự án.

Cách kiểm tra hiệu lực:

Mở terminal ngay tại thư mục chứa .servbay.config và chạy các lệnh sau để xác minh:

$ pwd # Kiểm tra thư mục hiện tại là root dự án
$ php -v  # Xem PHP đang dùng có đúng phiên bản đã cấu hình (ví dụ: PHP 8.3.x)
$ composer install  # Quá trình cài đặt phụ thuộc sẽ chạy trên PHP phiên bản đang kích hoạt

Nếu sau khi chỉnh .servbay.config vẫn không thấy phiên bản được chuyển, thử đóng rồi mở lại terminal hoặc chạy cd . để ServBay tải lại cấu hình.

3. Lưu ý & mẹo nâng cao

• Tương thích phiên bản: Nếu xuất hiện lỗi như "Class not found", "Call to undefined function", hãy kiểm tra trước xem chỉ định PHP phiên bản trong .servbay.config có phù hợp với yêu cầu dự án (composer.json) và các thư viện phụ thuộc không. Một số dự án cũ có thể cần tính năng hoặc extension đã bị loại bỏ ở PHP mới (ví dụ PHP 7.2 bỏ mcrypt).
• Giá trị mặc định toàn cục: Khi không tìm thấy file .servbay.config ở thư mục hiện tại hoặc cha của nó, ServBay sẽ dùng phiên bản PHP mặc định đã cấu hình qua giao diện đồ họa.
• Hỗ trợ đa dịch vụ: Ngoài PHP, bạn có thể dùng .servbay.config để chỉ định Node.js (qua NODE_VERSION). Rất hữu ích cho các dự án backend PHP kết hợp frontend với các công cụ build Node.js như Webpack, Vite.

4. Minh họa chạy thực tế

Ví dụ sau trình diễn cách ServBay tự động chuyển đổi phiên bản PHP khi di chuyển giữa các dự án có file .servbay.config khác nhau:

Chú thích ảnh: Khi cd vào các thư mục có file .servbay.config với phiên bản PHP khác nhau, lệnh php -v sẽ cho thấy terminal đã chuyển phiên bản đúng như cấu hình.

2. Môi trường website: Quản lý phiên bản PHP qua giao diện đồ họa ServBay

Giao diện đồ họa ServBay cho phép cấu hình phiên bản PHP riêng cho từng website một cách trực quan. Phiên bản PHP cho website độc lập với phiên bản PHP môi trường CLI, bạn có thể tùy chọn linh động theo nhu cầu dự án.

1. Các bước cấu hình

1. Mở giao diện ServBay: Khởi động ứng dụng ServBay trên máy.
2. Vào quản lý Website: Nhấn vào tab Websites (Trang web) ở thanh điều hướng bên trái.
3. Thêm/Sửa website:
   • Nhấn nút + dưới góc trái để tạo website mới.
   • Chọn một website đã có để sửa lại cấu hình.
4. Cấu hình thuộc tính website:
   • Root Directory (Thư mục gốc): Chọn thư mục chứa source website. Khuyên dùng đường dẫn mặc định của ServBay /Applications/ServBay/www/ hoặc thư mục con (ví dụ /Applications/ServBay/www/ten-website-cua-ban/public cho dự án Laravel hoặc Symfony).
   • Domain (Tên miền): Đặt tên miền local để truy cập website, ví dụ ten-website-cua-ban.servbay.demo. ServBay tự động cấu hình DNS local và cấp SSL (qua ServBay User CA hoặc Public CA), giúp phát triển/test dễ dàng.
   • PHP Version (Phiên bản PHP): Chọn phiên bản PHP từ danh sách đã cài đặt (ví dụ 7.4, 8.1, 8.3, 8.5...).
5. Lưu cấu hình: Nhấn lưu để áp dụng. ServBay sẽ tự động reload hoặc restart web server và PHP-FPM cần thiết.

2. Chi tiết công nghệ & ưu điểm

• Cách ly dịch vụ: Mỗi website được chạy trên PHP phiên bản riêng biệt qua tiến trình PHP-FPM pool độc lập, hạn chế lỗi hoặc tràn bộ nhớ ở website này ảnh hưởng đến website khác.
• Tối ưu hiệu năng: Các gói phần mềm PHP trong ServBay đã tối ưu cho cả ARM64 (Apple Silicon) lẫn X86_64, đảm bảo hiệu suất tốt dù dùng máy nào.
• Gỡ lỗi hiệu quả:
  • Kiểm tra lỗi PHP: Nhật ký lỗi nằm ở /Applications/ServBay/var/log/php/php_error.log.
  • Kiểm tra trạng thái PHP-FPM: Dùng lệnh servbayctl kiểm tra phiên bản PHP (ví dụ servbayctl status php 8.3).

3. Tích hợp Web Server & Database

ServBay cho phép bạn linh hoạt chọn web server và quản lý nhiều cơ sở dữ liệu cho từng dự án:

• Hỗ trợ web server: Từ ServBay 1.7.0, dễ dàng chuyển đổi giữa Apache, Nginx, hoặc Caddy cho từng website. Các server này tích hợp trơn tru với PHP-FPM ServBay quản lý.
• Quản lý database: Hỗ trợ cài và chạy nhiều phiên bản MySQL, MariaDB, PostgreSQL, MongoDB, Redis… Bạn có thể chọn database trong cấu hình website hoặc kết nối trực tiếp trong code tới đúng instance database mà ServBay cung cấp (ví dụ, một số dự án Laravel thích hợp MariaDB 11.x).

3. Hợp tác đa môi trường & khuyến nghị thực tế

Hiểu rõ sự độc lập giữa môi trường CLI và website cùng cách cấu hình, bạn sẽ dễ dàng tối ưu quy trình phát triển cho từng dự án:

Tình huống	Cấu hình CLI (.servbay.config)	Cấu hình website (ServBay GUI)	Ghi chú
Bảo trì hệ thống cũ	Chỉ định PHP_VERSION=5.6 ở thư mục dự án	Chọn PHP 5.6 trong cấu hình website	Đảm bảo các phần mở rộng PHP cần thiết đã được cài trong ServBay.
Phát triển dự án mới (Laravel 11...)	Cấu hình PHP_VERSION=8.3, có thể kèm NODE_VERSION=20	Website root trỏ đến thư mục public, chọn PHP 8.3+, đặt tên miền và bật HTTPS	Nên đồng bộ phiên bản PHP giữa CLI (Composer, Artisan, Node.js) và môi trường web.
Test phiên bản PHP mới	Khai báo PHP_VERSION=8.5	Tạo website test, chọn PHP 8.5	Dùng thử tương thích code với phiên bản PHP tương lai.
Chạy Composer	Đảm bảo .servbay.config chỉ đúng phiên bản PHP	N/A (Composer chạy trên CLI chủ yếu)	Composer luôn lấy phiên bản PHP đang kích hoạt ở terminal.

Lưu ý

• Sai khác giữa CLI & Web: Cùng số phiên bản PHP nhưng cấu hình mặc định và extension có thể khác giữa CLI và dịch vụ web (PHP-FPM). Ví dụ, extension opcache thường bật mặc định ở PHP-FPM tăng hiệu năng, nhưng lại tắt ở môi trường CLI. Nếu thấy sự khác biệt, hãy kiểm tra kỹ file php.ini từng nơi và các extension đã load.
• Luôn cập nhật Runtime: Đảm bảo ServBay và các package runtime luôn mới nhất. ServBay thường xuyên cập nhật (bao gồm các bản vá bảo mật và bản PHP mới). Khi cập nhật ServBay, các runtime cũng sẽ được nâng cấp đảm bảo môi trường luôn tối ưu.

Giải đáp thắc mắc thường gặp (FAQ)

Hỏi: Nếu phiên bản PHP môi trường CLI và website khác nhau thì có bị xung đột không?

Đáp: Hai môi trường này tách biệt hoàn toàn. .servbay.config chỉ ảnh hưởng tới các lệnh CLI như php trên terminal; còn phiên bản PHP của website lại do ServBay GUI quy định, chi phối những request HTTP qua web server (Apache/Nginx/Caddy) và PHP-FPM. Bạn hoàn toàn có thể dùng 2 phiên bản khác nhau cho cùng một dự án nếu muốn (ví dụ CLI dùng một PHP cho Composer/Artisan, Web dùng PHP khác cho website), tuy vậy để đồng nhất môi trường nên chọn cùng phiên bản.

Tổng kết

ServBay với file .servbay.config và giao diện đồ họa cung cấp khả năng quản lý phiên bản PHP linh hoạt, mạnh mẽ cho từng dự án. Từ việc bảo trì các ứng dụng PHP cũ đến phát triển sản phẩm mới với PHP hiện đại nhất, ServBay đều hỗ trợ bạn chủ động cấu hình môi trường phù hợp. Tận dụng tốt các tính năng này giúp môi trường develop local tiệm cận production hơn, tối ưu hiệu suất cũng như tăng độ ổn định cho dự án.