วิธีใช้ Navicat จัดการฐานข้อมูล ServBay

Navicat เป็นเครื่องมือจัดการและพัฒนาฐานข้อมูลยอดนิยมในหมู่นักพัฒนา รองรับระบบฐานข้อมูลชั้นนำหลากหลายประเภท เช่น MySQL, MariaDB, PostgreSQL, SQLite และ Redis สำหรับนักพัฒนาที่ใช้ ServBay เป็นสภาพแวดล้อมเว็บสำหรับพัฒนาในเครื่อง เมื่อใช้งานร่วมกับ Navicat จะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพและความสะดวกในการจัดการฐานข้อมูลได้อย่างมาก

บทความนี้จะแนะนำวิธีใช้ Navicat เพื่อเชื่อมต่อและจัดการอินสแตนซ์ฐานข้อมูลที่มาพร้อมกับ ServBay

Navicat คืออะไร?

Navicat มอบอินเตอร์เฟซผู้ใช้งานแบบกราฟิก (GUI) ที่ใช้งานง่ายและเต็มไปด้วยฟีเจอร์ ให้คุณดำเนินการกับฐานข้อมูลที่ซับซ้อนได้อย่างสะดวก เช่น ออกแบบโครงสร้างฐานข้อมูลแบบภาพ กำหนดและสั่งรัน SQL query นำเข้าหรือส่งออกข้อมูล ซิงค์ฐานข้อมูล ฯลฯ

ข้อดีหลักของ Navicat ได้แก่:

1. รองรับฐานข้อมูลหลากหลาย: จัดการฐานข้อมูลได้หลายประเภทด้วยเครื่องมือเดียว ไม่ต้องสลับแอปฯ
2. อินเทอร์เฟซใช้งานง่าย: เหมาะทั้งมือใหม่และผู้เชี่ยวชาญด้านฐานข้อมูล เรียนรู้และเริ่มใช้งานได้เร็ว
3. ประสิทธิภาพสูง: ปรับแต่งให้ทำงานกับข้อมูลจำนวนมากและรันคำสั่ง query ได้รวดเร็ว
4. ฟีเจอร์ครบถ้วน: ครอบคลุมทุกขั้นตอนของการออกแบบ พัฒนา จัดการ ดูแลรักษาฐานข้อมูล

การผสานการทำงานของ Navicat กับ ServBay จะช่วยให้เวิร์กโฟลว์ในการพัฒนาในเครื่องของคุณทั้งลงตัวและสะดวกยิ่งขึ้น ผ่านอินเทอร์เฟซกราฟิกที่ใช้งานง่ายสำหรับการบริหารจัดการฐานข้อมูล ServBay

ข้อควรเตรียมก่อนเริ่ม

ก่อนเริ่มต้น กรุณาตรวจสอบให้แน่ใจว่าคุณได้ดำเนินการตามนี้แล้ว:

1. ติดตั้ง ServBay บน macOS และ ServBay กำลังทำงานอยู่
2. เปิดฐานข้อมูลที่ต้องการเชื่อมต่อ (เช่น MariaDB/MySQL, PostgreSQL, Redis) บน ServBay แล้ว
3. ติดตั้ง Navicat แล้วเรียบร้อย คุณสามารถดาวน์โหลดเวอร์ชันที่เหมาะสมได้จาก เว็บไซต์ทางการของ Navicat

การใช้ Navicat จัดการฐานข้อมูล MariaDB (MySQL) ที่มาพร้อม ServBay

ServBay จะมีบริการ MariaDB หรือ MySQL ติดตั้งมาให้อัตโนมัติ ดูขั้นตอนการเชื่อมต่อและจัดการฐานข้อมูลผ่าน Navicat ดังต่อไปนี้

เชื่อมต่อฐานข้อมูล

1. เปิดโปรแกรม Navicat
2. คลิกปุ่ม “เชื่อมต่อ” ด้านซ้ายบน หรือไปที่เมนู เลือก “MySQL” หรือ “MariaDB” เพื่อสร้างการเชื่อมต่อใหม่
3. ในหน้าต่างตั้งค่าการเชื่อมต่อ ใส่ข้อมูลดังนี้:
   • ชื่อการเชื่อมต่อ: ตั้งชื่อที่เข้าใจง่าย เช่น ServBay MariaDB หรือ ServBay MySQL
   • Host/IP address: 127.0.0.1 หรือ localhost
   • พอร์ต (Port): 3306
   • ชื่อผู้ใช้ (Username) และรหัสผ่าน (Password): ดูข้อมูลนี้ได้จากแถบ ฐานข้อมูล ในแอป ServBay ต้องใช้ชื่อผู้ใช้และรหัสผ่านเดียวกันกับที่แสดงบน ServBay
   • ไฟล์ Socket: หากต้องการเชื่อมต่อแบบ socket แทน TCP/IP ให้ระบุที่อยู่ของ socket โดยปกติ ServBay MariaDB/MySQL socket จะอยู่ที่ /Applications/ServBay/tmp/mysql.sock หมายเหตุ: พอร์ตและ socket ควรเลือกกรอกเพียงอย่างใดอย่างหนึ่งเท่านั้น หากใช้ socket ไม่ต้องกรอก host/port การเชื่อมแบบ socket จะเร็วกว่าในเครื่อง
   • ชื่อฐานข้อมูล (Database Name): สามารถเว้นว่างไว้ก่อนได้ เมื่อต่อสำเร็จแล้วค่อยเลือก/สร้างฐานข้อมูล
4. คลิกปุ่ม “ทดสอบการเชื่อมต่อ” เพื่อตรวจสอบความถูกต้องของข้อมูล
5. หากสำเร็จ ให้คลิก “ตกลง” เพื่อบันทึกและเปิดการเชื่อมต่อ

สร้างฐานข้อมูล

1. ที่รายการเชื่อมต่อทางซ้ายใน Navicat คลิกขวาที่การเชื่อมต่อ ServBay MariaDB/MySQL ที่เพิ่งสร้าง
2. เลือก “สร้างฐานข้อมูลใหม่”
3. ระบุชื่อฐานข้อมูลที่ต้องการสร้าง
4. เลือก character set และ collation ที่เหมาะสม (ส่วนใหญ่มักใช้ utf8mb4 และ utf8mb4_unicode_ci)
5. คลิก “ตกลง” เพื่อสร้างฐานข้อมูล

สร้างตาราง

1. ที่แถบรายการเชื่อมต่อฝั่งซ้ายของ Navicat ขยายดู ServBay connection จากนั้นเลือกฐานข้อมูลที่เพิ่งสร้าง
2. คลิกขวาที่ชื่อฐานข้อมูลหรือที่หัวข้อ “ตาราง” แล้วเลือก “สร้างตารางใหม่”
3. กำหนดชื่อและโครงสร้างตารางใน Table Designer ระบุชื่อ column, ประเภทข้อมูล, ความยาว, กำหนดค่า null, ค่าเริ่มต้น, primary key, index ฯลฯ
4. คลิก “บันทึก” ที่ toolbar ใส่ชื่อตารางและตกลง

เพิ่มข้อมูล (แทรก Record)

1. ในรายการทางซ้าย เลือกตารางที่ต้องการกรอกข้อมูล
2. ในหน้าต่างมุมขวา คลิก “แทรก” ที่แถบเครื่องมือ
3. กรอกข้อมูลแต่ละ field ในแถวที่เพิ่มขึ้นมาใหม่
4. เสร็จแล้วคลิก “บันทึก” ที่แถบเครื่องมือ

สืบค้นข้อมูล (เรียกดู Record)

1. เลือกตารางที่ต้องการดูข้อมูลในรายการทางซ้าย
2. ที่มุมขวาจะเห็นข้อมูลทั้งหมดในตารางนั้น
3. สามารถคลิก “Query” บนแถบเครื่องมือ เพื่อเขียนและรันคำสั่ง SELECT ด้วย SQL editor เพื่อคัดกรองข้อมูลก็ได้

อัปเดตข้อมูล (แก้ไข Record)

1. เลือกตารางเป้าหมายทางซ้าย
2. ที่หน้าต่างข้อมูลด้านขวา ดับเบิลคลิกที่ cell ของข้อมูลที่ต้องการแก้ไข
3. พิมพ์ข้อมูลใหม่
4. หลังจากแก้ไขเสร็จ คลิก “บันทึก” ที่แถบเครื่องมือ

ลบข้อมูล (ลบ Record)

1. เลือกตารางที่ต้องการลบข้อมูลในรายการทางซ้าย
2. เลือกแถวข้อมูลที่ต้องการลบ (กด Shift หรือ Ctrl/Cmd เพื่อเลือกหลายแถว)
3. คลิกขวาที่แถวที่เลือก แล้วเลือก “ลบ record” หรือคลิก “ลบ” ที่แถบเครื่องมือ
4. ในกล่องยืนยันให้คลิก “ใช่” เพื่อยืนยันการลบ

ลบตาราง

1. ไปที่ฐานข้อมูลที่มีตารางที่ต้องการลบในรายการทางซ้าย
2. คลิกขวาที่ชื่อตาราง แล้วเลือก “ลบตาราง”
3. ยืนยันที่กล่องข้อความด้วยการคลิก “ใช่”

ลบฐานข้อมูล

1. ในรายการทางซ้าย คลิกขวาชื่อฐานข้อมูลที่ต้องการลบ
2. เลือก “ลบฐานข้อมูล”
3. คลิก “ใช่” ในกล่องยืนยัน หมายเหตุ: การดำเนินการนี้จะลบฐานข้อมูลและข้อมูลทั้งหมดอย่างถาวร โปรดระมัดระวัง

การใช้ Navicat จัดการฐานข้อมูล PostgreSQL ที่มีใน ServBay

ServBay ยังรองรับฐานข้อมูล PostgreSQL ด้วย ขั้นตอนการเชื่อมต่อและจัดการผ่าน Navicat มีดังนี้

เชื่อมต่อฐานข้อมูล

1. เปิดโปรแกรม Navicat
2. คลิกปุ่ม “เชื่อมต่อ” หรือในเมนู เลือก “PostgreSQL” เพื่อสร้าง connection ใหม่
3. ในหน้าต่างตั้งค่าการเชื่อมต่อ ให้กรอกข้อมูลดังนี้:
   • ชื่อการเชื่อมต่อ: เช่น ServBay PostgreSQL
   • Host/IP address: 127.0.0.1 หรือ localhost
   • พอร์ต (Port): 5432
   • ชื่อผู้ใช้ (Username) และรหัสผ่าน (Password): ตรวจสอบจากแถบ ฐานข้อมูล บน ServBay
   • ไฟล์ Socket: ที่อยู่ socket สำหรับ ServBay PostgreSQL คือ /Applications/ServBay/tmp/.s.PGSQL.5432 หมายเหตุ: หากใช้ socket path แล้ว ไม่จำเป็นต้องระบุ host/port
   • ชื่อฐานข้อมูล (Database Name): ครั้งแรกสามารถต่อกับฐานข้อมูลเริ่มต้น เช่น postgres เมื่อเชื่อมต่อได้แล้วค่อยเลือก/สร้างฐานข้อมูลเพิ่มเติม
4. คลิก “ทดสอบการเชื่อมต่อ” เพื่อตรวจสอบข้อมูล
5. หากผ่าน ให้กด “ตกลง” เพื่อบันทึกและเชื่อมต่อ

สร้างฐานข้อมูล

1. ที่รายการเชื่อมต่อทางซ้ายใน Navicat คลิกขวาที่ connection ServBay PostgreSQL
2. เลือก “สร้างฐานข้อมูลใหม่”
3. กรอกชื่อฐานข้อมูลที่ต้องการ
4. เลือก template, encoding และ collation ตามต้องการ
5. คลิก “ตกลง” เพื่อสร้างฐานข้อมูล

สร้างตาราง

1. ขยาย connection ที่เพิ่งสร้าง จากนั้นเลือกฐานข้อมูลใหม่ในรายการทางซ้าย
2. คลิกขวาชื่อฐานข้อมูล หรือ “ตาราง” แล้วเลือก “สร้างตารางใหม่”
3. ระบุรายละเอียดตาราง เช่น ชื่อตาราง, ชื่อคอลัมน์, ประเภทข้อมูล, ความยาว, ค่าปริยาย, primary key, index ฯลฯ
4. คลิก “บันทึก” และระบุชื่อตารางเพื่อยืนยัน

เพิ่มข้อมูล

(ขั้นตอนเหมือนกับส่วนของ MariaDB/MySQL ดูขั้นตอน “เพิ่มข้อมูล” ข้างบน)

สืบค้นข้อมูล

(ขั้นตอนเหมือนกับส่วนของ MariaDB/MySQL ดูขั้นตอน “สืบค้นข้อมูล” ข้างบน)

อัปเดตข้อมูล

(ขั้นตอนเหมือนกับส่วนของ MariaDB/MySQL ดูขั้นตอน “อัปเดตข้อมูล” ข้างบน)

ลบข้อมูล

(ขั้นตอนเหมือนกับส่วนของ MariaDB/MySQL ดูขั้นตอน “ลบข้อมูล” ข้างบน)

ลบตาราง

(ขั้นตอนเหมือนกับส่วนของ MariaDB/MySQL ดูขั้นตอน “ลบตาราง” ข้างบน)

ลบฐานข้อมูล

(ขั้นตอนเหมือนกับส่วนของ MariaDB/MySQL ดูขั้นตอน “ลบฐานข้อมูล” ข้างบน)

การใช้ Navicat จัดการฐานข้อมูล SQLite 3

SQLite เป็นฐานข้อมูลฝังตัวขนาดเล็ก โดยเก็บข้อมูลไว้ในไฟล์เดียว ServBay รองรับและใช้งาน SQLite ได้สะดวกมาก

เชื่อมต่อฐานข้อมูล

ต่างจากฐานข้อมูลอื่น SQLite จะเชื่อมต่อโดยตรงกับไฟล์ฐานข้อมูล:

1. เปิด Navicat
2. คลิก “เชื่อมต่อ” หรือไปที่เมนู เลือก “SQLite” เพื่อสร้าง connection ใหม่
3. ในหน้าต่างตั้งค่า ใส่ข้อมูลดังนี้:
   • ชื่อการเชื่อมต่อ: เช่น ServBay SQLite DB
   • ไฟล์ฐานข้อมูล (Database File): คลิกปุ่มเลือกไฟล์แล้ว browsing ไปยังไฟล์ .sqlite หรือ .db ของคุณ แนะนำให้เก็บไฟล์ไว้ที่โฟลเดอร์ข้อมูลของ ServBay เช่น /Applications/ServBay/db/sqlite/
4. คลิก “ทดสอบการเชื่อมต่อ” (หากมีไฟล์อยู่แล้ว) เพื่อทดสอบการเข้าถึง
5. คลิก “ตกลง” เพื่อบันทึกและเชื่อมต่อ

สร้างฐานข้อมูล

การสร้างฐานข้อมูล SQLite คือการสร้างไฟล์ฐานข้อมูลใหม่:

1. ที่หน้าต่างเชื่อมต่อ Navicat เลือก “SQLite”
2. ตั้งชื่อการเชื่อมต่อ
3. ในช่อง “ไฟล์ฐานข้อมูล” ให้กำหนด path และชื่อไฟล์ใหม่ที่ต้องการสร้าง (เช่น /Applications/ServBay/db/sqlite/my_new_database.db)
4. คลิก “ตกลง” เพื่อบันทึก connection Navicat จะเสนอให้สร้างไฟล์ในครั้งแรกที่เชื่อมต่อหรือใช้งาน

สร้างตาราง

1. ที่รายการทางซ้าย เลือกฐานข้อมูล SQLite ที่เพิ่งเชื่อมต่อหรือสร้าง
2. คลิกขวาที่ชื่อฐานข้อมูล เลือก “สร้างตารางใหม่”
3. กำหนดชื่อตารางและโครงสร้างฟิลด์
4. คลิก “บันทึก” แล้วระบุชื่อตาราง กดยืนยัน

เพิ่มข้อมูล

(ทำเหมือนกับ MariaDB/MySQL ดู “เพิ่มข้อมูล” ด้านบน)

สืบค้นข้อมูล

(ทำตาม “สืบค้นข้อมูล” ด้านบน)

อัปเดตข้อมูล

(ทำตาม “อัปเดตข้อมูล” ด้านบน)

ลบข้อมูล

(ทำตาม “ลบข้อมูล” ด้านบน)

ลบตาราง

(ทำตาม “ลบตาราง” ด้านบน)

ลบฐานข้อมูล

การลบฐานข้อมูล SQLite คือการลบไฟล์ฐานข้อมูล:

1. ในรายการทางซ้าย คลิกขวาที่การเชื่อมต่อ SQLite ที่ต้องการจะลบ เลือก “ลบการเชื่อมต่อ” (จะลบแต่ connection ใน Navicat เท่านั้น)
2. หากต้องการลบฐานข้อมูลจริง ต้องไปลบไฟล์ .sqlite หรือ .db ที่เกี่ยวข้องเอง เช่น ผ่าน Finder ไปที่ /Applications/ServBay/db/sqlite/ แล้วลบไฟล์ด้วยตนเอง โปรดทราบว่าไฟล์และข้อมูลจะถูกลบถาวร โปรดระมัดระวัง

การใช้ Navicat จัดการฐานข้อมูล Redis ใน ServBay

Redis เป็นฐานข้อมูล key-value ที่ทำงานรวดเร็ว เหมาะสำหรับงาน cache, คิวข้อความ ฯลฯ ServBay ให้ Redis มาพร้อมโดยอัตโนมัติ

เชื่อมต่อฐานข้อมูล

1. เปิดโปรแกรม Navicat
2. คลิกปุ่ม “เชื่อมต่อ” หรือเมนู เลือก “Redis” เพื่อสร้าง connection ใหม่
3. ในหน้าต่างตั้งค่าการเชื่อมต่อ ใส่ข้อมูล:
   • ชื่อการเชื่อมต่อ: เช่น ServBay Redis
   • Host/IP address: 127.0.0.1 หรือ localhost
   • พอร์ต (Port): 6379
   • รหัสผ่าน (Password): โดยปกติ ServBay จะไม่ได้ตั้งรหัสผ่าน Redis ไว้ หากคุณไม่ได้เปลี่ยนเอง สามารถเว้นว่างช่องนี้ได้
4. คลิก “ทดสอบการเชื่อมต่อ” เพื่อเช็คข้อมูล
5. เมื่อสำเร็จ คลิก “ตกลง” เพื่อบันทึกและเชื่อมต่อ

การจัดการข้อมูล (Key-value operation)

Redis จัดเก็บข้อมูลแบบ key-value รูปแบบการบริหารจัดการจึงต่างจากฐานข้อมูลแบบตาราง (เช่น MySQL) Navicat มี GUI ให้จัดการ key และ value ได้สะดวก

1. เลือก connection ServBay Redis ที่เพิ่งสร้างในรายการฝั่งซ้าย
2. ดูรายชื่อ database ของ Redis ทางขวามือ (DB 0-15 โดยปกติ) ดับเบิลคลิกเข้า database ที่ต้องการ เช่น DB 0
3. ดู key: ในหน้าต่างของ database Navicat จะแสดง key ทั้งหมด สามารถค้นหรือกรองคีย์ได้ทางด้านบน
4. เพิ่ม key: คลิก “สร้าง key ใหม่” ที่ toolbar เลือกประเภท key (String, List, Hash, Set, Sorted Set) ใส่ชื่อและค่าของ key แล้วคลิก “บันทึก”
5. แก้ไข key: ดับเบิลคลิกที่ key ในรายชื่อ แก้ค่า, ประเภท หรือเวลาหมดอายุ (TTL) แล้วคลิก “บันทึก”
6. ลบ key: เลือก key ที่จะลบ (เลือกได้หลายอัน) คลิกขวา “ลบ key” หรือคลิก “ลบ” ที่แถบเครื่องมือ แล้วคลิก “ใช่” เพื่อยืนยัน

คำถามที่พบบ่อย (FAQ)

• เชื่อมต่อฐานข้อมูลไม่ได้ ขึ้นแจ้งเตือนถูกปฏิเสธ (Connection refused)?
  • ตรวจสอบว่าแอป ServBay ทำงานอยู่ และ database service ที่จะเชื่อมต่อ (MariaDB/MySQL, PostgreSQL, Redis) เปิดอยู่ใน ServBay (ดูสถานะที่หน้าหลักของ ServBay)
  • ตรวจเช็คข้อมูลการเชื่อมต่อที่กรอกใน Navicat ว่าถูกต้อง เช่น host (127.0.0.1), port (MariaDB/MySQL: 3306, PostgreSQL: 5432, Redis: 6379)
  • หากเชื่อมต่อแบบ socket ให้ตรวจสอบ path ของ socket (/Applications/ServBay/tmp/mysql.sock หรือ /Applications/ServBay/tmp/.s.PGSQL.5432) ว่าถูกต้อง
  • ดูการตั้งค่า firewall ว่า block port ในเครื่องหรือไม่
• ลืมชื่อผู้ใช้หรือรหัสผ่านฐานข้อมูลทำอย่างไร?
  • ดู username และ password ตั้งต้นของ ServBay ได้ที่แถบ ฐานข้อมูล ในแอป ServBay

สรุป

คุณควรใช้งาน Navicat ร่วมกับ ServBay เป็นเครื่องมือจัดการฐานข้อมูลในเครื่อง เช่น MariaDB/MySQL, PostgreSQL, SQLite และ Redis ได้แล้ว จากนี้คุณจะออกแบบโครงสร้างฐานข้อมูล จัดการข้อมูล และดูแลฐานข้อมูลต่าง ๆ ได้ง่าย ด้วยอินเตอร์เฟซ GUI ของ Navicat ซึ่งจะช่วยให้เวิร์กโฟลว์การพัฒนาในเครื่องของคุณมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น ServBay คือ backend ฐานข้อมูลที่เสถียร ขณะที่ Navicat เป็นเครื่องมือบริหารจัดการที่ใช้งานง่าย การใช้งานร่วมกันของทั้งสองเหมาะอย่างยิ่งสำหรับนักพัฒนาที่ต้องการระบบจัดการฐานข้อมูลท้องถิ่นที่ครอบคลุมและสะดวก