เอกสาร ServBay: การจัดการฐานข้อมูลด้วย Adminer

ภาพรวม

ServBay คือสภาพแวดล้อมการพัฒนาเว็บแบบโลคอลที่ทรงพลังสำหรับ macOS มีการรวมเซิร์ฟเวอร์เว็บหลากหลายชนิด, รันไทม์ภาษาการเขียนโปรแกรม และระบบฐานข้อมูลไว้อย่างครบครัน เพื่ออำนวยความสะดวกให้นักพัฒนาในการจัดการฐานข้อมูลในตัวเหล่านี้ ServBay ได้ติดตั้งและตั้งค่า Adminer ซึ่งเป็นเครื่องมือจัดการฐานข้อมูลที่น้ำหนักเบาแต่มีประสิทธิภาพ เอกสารฉบับนี้จะแนะนำวิธีเชื่อมต่อและจัดการฐานข้อมูลบน ServBay ด้วย Adminer

Adminer คืออะไร

Adminer คือเครื่องมือบริหารฐานข้อมูลแบบไฟล์เดียวที่พัฒนาด้วย PHP รองรับระบบฐานข้อมูลหลากหลายประเภท เช่น MySQL, MariaDB, PostgreSQL, SQLite, MongoDB เป็นต้น เมื่อเปรียบเทียบกับไคลเอ็นต์จัดการฐานข้อมูลขนาดใหญ่ Adminer มีข้อดีเด่นดังนี้:

1. น้ำหนักเบาและติดตั้งง่าย: Adminer มีแค่ไฟล์ PHP เดียว ไม่ต้องติดตั้งซับซ้อน ใช้งานได้ทันที ServBay ได้รวมมาให้ในตัว พร้อมใช้
2. รองรับหลายฐานข้อมูล: เชื่อมต่อและจัดการฐานข้อมูลหลากหลายประเภทผ่านอินเตอร์เฟซเดียว ลดความยุ่งยากในการติดตั้งหรือเรียนรู้เครื่องมือหลายตัว
3. อินเตอร์เฟซใช้งานง่ายและเป็นมิตร: อินเตอร์เฟซออกแบบเข้าใจง่าย ช่วยให้นักพัฒนาที่เพิ่งเริ่มต้นใช้สามารถเรียนรู้และใช้งานได้อย่างรวดเร็ว
4. ฟังก์ชันครบครัน: รองรับการดำเนินงานฐานข้อมูลทั่วไป เช่น สร้าง/แก้ไข/ลบ ฐานข้อมูล ตาราง ดัชนี ผู้ใช้, การรัน SQL, การนำเข้า/ส่งออกข้อมูล ฯลฯ

สำหรับนักพัฒนาที่ใช้ ServBay เพื่อสร้างเว็บแอปแบบโลคอล, Adminer คือตัวช่วยในการบริหารฐานข้อมูลที่ทั้งสะดวกและมีประสิทธิภาพ

การเข้าถึง Adminer

เมื่อ ServBay ถูกเริ่มต้นใช้งาน Adminer จะทำงานอัตโนมัติและเปิดให้เข้าถึงผ่านเว็บเซิร์ฟเวอร์ในตัว คุณสามารถเข้าถึง Adminer ได้โดยใช้โดเมนหลักของ ServBay ตามด้วยชื่อไฟล์ Adminer:

https://servbay.host/adminer.php

กรุณาตรวจสอบให้แน่ใจว่าแอปพลิเคชัน ServBay กำลังทำงานอยู่ และเซิร์ฟเวอร์เว็บ (เช่น Caddy หรือ Nginx) พร้อมกับเซอร์วิสฐานข้อมูลที่คุณต้องการเชื่อมต่อได้ถูกเริ่มต้นแล้ว

การเชื่อมต่อฐานข้อมูลใน ServBay

อินเตอร์เฟซล็อกอินของ Adminer เข้าใจง่าย คุณเพียงเลือกประเภทฐานข้อมูล และกรอกที่อยู่เซิร์ฟเวอร์, ชื่อผู้ใช้, รหัสผ่าน และ (สำหรับบางประเภทฐานข้อมูล) ชื่อฐานข้อมูล ServBay จะสร้างชื่อผู้ใช้และรหัสผ่านมาตรฐานให้กับฐานข้อมูลในตัว ซึ่งสามารถดูได้ในแท็บ “ฐานข้อมูล” ภายในแอป ServBay

เชื่อมต่อกับ MariaDB / MySQL

ServBay มักจะติดตั้ง MariaDB หรือ MySQL มาให้เป็นค่าเริ่มต้น ใน Adminer ให้เลือกประเภท "MySQL"

1. เปิดเบราว์เซอร์แล้วเข้าสู่ Adminer ที่ URL (https://servbay.host/adminer.php)
2. ที่หน้าล็อกอิน ในเมนู ระบบ เลือก MySQL
3. กรอกข้อมูลการเชื่อมต่อ:
   • เซิร์ฟเวอร์: ใส่ localhost หรือใช้ Unix Socket ที่ ServBay ให้ไว้ /Applications/ServBay/tmp/mysql.sock (เชื่อมต่อผ่าน Socket มีประสิทธิภาพสูงกว่า)
   • ชื่อผู้ใช้: ดูชื่อผู้ใช้ MariaDB/MySQL ได้ในแท็บ “ฐานข้อมูล” ของ ServBay
   • รหัสผ่าน: ดูรหัสผ่านในแท็บเดียวกัน
   • ฐานข้อมูล: (ไม่บังคับ) หากต้องการเชื่อมต่อฐานข้อมูลเฉพาะ ให้กรอกชื่อไว้ที่นี่ หากเว้นว่างไว้จะเชื่อมต่อในระดับเซิร์ฟเวอร์และจัดการได้ทุกฐานข้อมูลหลังล็อกอิน
4. คลิกปุ่ม ล็อกอิน

เชื่อมต่อกับ PostgreSQL

ServBay รองรับ PostgreSQL ด้วย ใน Adminer ให้เลือกประเภท "PostgreSQL"

1. เปิดเบราว์เซอร์ที่ Adminer URL (https://servbay.host/adminer.php)
2. ที่หน้าล็อกอิน ในเมนู ระบบ เลือก PostgreSQL
3. กรอกข้อมูลการเชื่อมต่อ:
   • เซิร์ฟเวอร์: ใส่ /Applications/ServBay/tmp
   • ชื่อผู้ใช้: ดูชื่อผู้ใช้ PostgreSQL ในแท็บ “ฐานข้อมูล” ของ ServBay
   • รหัสผ่าน: ดูรหัสผ่านในแท็บเดียวกัน
   • ฐานข้อมูล: กรอกชื่อฐานข้อมูล เช่น postgres (ค่าปกติ) หรือฐานข้อมูลที่สร้างเอง
4. คลิกปุ่ม ล็อกอิน

เชื่อมต่อกับ SQLite 3

ServBay รองรับฐานข้อมูล SQLite 3 ซึ่งเป็นฐานข้อมูลแบบไฟล์ ในการเชื่อมต่อจะต้องระบุพาธของไฟล์ฐานข้อมูล

1. เปิดเบราว์เซอร์ที่ Adminer URL (https://servbay.host/adminer.php)
2. ที่หน้าล็อกอิน ในเมนู ระบบ เลือก SQLite 3
3. กรอกพาธไฟล์ฐานข้อมูล:
   • ไฟล์ฐานข้อมูล: กรอกเส้นทางไฟล์ของ SQLite แนะนำให้เก็บไฟล์นี้ในโฟลเดอร์ฐานข้อมูลของ ServBay เช่น /Applications/ServBay/db/sqlite/your_database_name.sqlite
   • ถ้าระบุไปยังไฟล์ที่ไม่มีอยู่ Adminer จะถามว่าต้องการสร้างไฟล์ฐานข้อมูลใหม่นั้นหรือไม่
4. คลิกปุ่ม ล็อกอิน

การดำเนินงานฐานข้อมูลทั่วไป

หลังจากล็อกอินสู่เซิร์ฟเวอร์หรือฐานข้อมูลใด ๆ แล้ว คุณสามารถดำเนินงานต่าง ๆ ได้ผ่านอินเตอร์เฟซของ Adminer ประเภทฐานข้อมูลแต่ละประเภทอาจมีรายละเอียดปลีกย่อยต่างกันบ้าง แต่กระบวนการหลักจะเหมือนกัน

การสร้างฐานข้อมูล

(สำหรับ MariaDB/MySQL และ PostgreSQL)

1. ล็อกอินเข้าสู่เซิร์ฟเวอร์ (โดยไม่ต้องระบุฐานข้อมูล)
2. ในแถบเมนูด้านซ้ายหรือบนหน้าหลัก ค้นหาเมนู สร้างฐานข้อมูล หรือคล้ายกัน
3. กรอกชื่อฐานข้อมูลใหม่
4. เลือก character set และ collation (ถ้าต้องการ)
5. คลิก บันทึก หรือ สร้าง

(สำหรับ SQLite 3 การสร้างฐานข้อมูลเกิดขึ้นเมื่อกำหนดเส้นทางไฟล์ที่ไม่มีอยู่ขณะล็อกอิน)

การจัดการตารางและข้อมูล

1. เลือกฐานข้อมูล (ในกรณีที่ไม่ได้ระบุฐานข้อมูลขณะล็อกอิน)
2. ในหน้าภาพรวมของฐานข้อมูล ค้นหาเมนู สร้างตาราง
3. กรอกชื่อตารางและกำหนดคอลัมน์ เช่น ชื่อฟิลด์, ประเภทข้อมูล, ความยาว, อนุญาตให้เป็นค่า NULL หรือไม่, ค่าเริ่มต้น, ดัชนี (PRIMARY, UNIQUE, INDEX) ฯลฯ
4. คลิก บันทึก เพื่อสร้างตาราง
5. หลังจากนั้น ในแถบด้านซ้ายหรือในหน้าหลัก เลือกตารางที่ต้องการ
6. ดำเนินการกับข้อมูลดังนี้:
   • เพิ่มข้อมูล: เพิ่มแถวใหม่
   • ดู/ค้นหา/เรียงลำดับ/กรองข้อมูล: ดูและจัดการข้อมูลที่มีอยู่
   • แก้ไข: แก้ไขข้อมูลแถวที่มี
   • ลบ: ลบข้อมูลแถวที่มีอยู่
   • ใช้ รัน SQL สำหรับการดำเนินงานหรือคำสั่งที่ซับซ้อนมากขึ้น

การรันคำสั่ง SQL

Adminer มีพื้นที่ให้กรอกคำสั่ง SQL โดยตรง สามารถใช้เขียนและดำเนินการ SQL ได้อย่างยืดหยุ่น

1. เลือกฐานข้อมูลที่ต้องการดำเนินงาน
2. คลิกที่เมนู รัน SQL
3. พิมพ์คำสั่ง SQL ของคุณลงในช่องข้อความ
4. คลิกปุ่ม ดำเนินการ

การนำเข้าและส่งออกข้อมูล

Adminer รองรับการส่งออกโครงสร้างและข้อมูลฐานข้อมูลเป็นไฟล์ SQL หรือฟอร์แมตอื่น (เช่น CSV) รวมถึงรองรับการนำเข้าข้อมูล เหมาะกับงานโอนย้าย สำรองหรือแชร์ข้อมูล

1. เลือกฐานข้อมูลหรือตารางที่ต้องการนำเข้า/ส่งออก
2. หาเมนู ส่งออก หรือ นำเข้า
3. เลือกรูปแบบและตัวเลือกตามที่ต้องการ จากนั้นดำเนินการตามหน้าจอ

การลบฐานข้อมูล

(สำหรับ MariaDB/MySQL และ PostgreSQL)

1. ล็อกอินเข้าสู่เซิร์ฟเวอร์ (โดยไม่ต้องระบุฐานข้อมูล)
2. ในรายการฐานข้อมูล เลือกฐานข้อมูลที่ต้องการลบ
3. คลิก ลบ แล้วยืนยันการดำเนินการ โปรดทราบ การลบนี้ไม่สามารถย้อนกลับ ฐานข้อมูลและข้อมูลทั้งหมดจะถูกลบถาวร

(ในกรณีของ SQLite 3 การลบฐานข้อมูลคือลบไฟล์ .sqlite ที่เกี่ยวข้องในระบบ จะต้องลบไฟล์นี้ด้วยตัวเอง)

ข้อควรระวัง

• รักษาความปลอดภัยของข้อมูลล็อกอิน: เก็บชื่อผู้ใช้และรหัสผ่านฐานข้อมูลจากหน้าตั้งค่า ServBay ไว้อย่างปลอดภัย อย่าเปิดเผยต่อผู้อื่น
• สถานะการทำงานของ ServBay: Adminer เปิดให้ใช้งานผ่านเว็บเซิร์ฟเวอร์ของ ServBay และต้องใช้ฐานข้อมูลที่เปิดอยู่ หากไม่สามารถเชื่อมต่อ Adminer หรือฐานข้อมูล ให้ตรวจสอบว่าแอปพลิเคชัน ServBay รวมถึงเซิร์ฟเวอร์ (Caddy/Nginx, MariaDB/MySQL, PostgreSQL ฯลฯ) ได้เริ่มทำงานแล้วหรือไม่
• เส้นทางไฟล์ SQLite: ระบุเส้นทางไฟล์ฐานข้อมูล SQLite ที่บัญชีผู้ใช้ของ ServBay สามารถอ่าน/เขียนได้ เช่น โฟลเดอร์ /Applications/ServBay/db/sqlite/
• ประสิทธิภาพ: Adminer เป็นเครื่องมือที่เบา หากต้องจัดการฐานข้อมูลขนาดใหญ่หรือซับซ้อนมาก อาจใช้ไคลเอ็นต์แบบเดสก์ท็อปเฉพาะทาง เช่น TablePlus, DBeaver, pgAdmin เพื่อความสามารถและประสิทธิภาพที่เหนือกว่า

คำถามที่พบบ่อย (FAQ)

ถาม: ไม่สามารถเข้าถึง https://servbay.host/adminer.php ได้ต้องทำอย่างไร?

ตอบ: ให้แน่ใจว่าแอป ServBay กำลังทำงานอยู่ และเซิร์ฟเวอร์เว็บ (โดยทั่วไปคือ Caddy หรือ Nginx) ได้เริ่มต้นแล้ว ตรวจสอบว่าเบราว์เซอร์อนุญาตให้เข้าถึง https://servbay.host

ถาม: ลืมชื่อผู้ใช้หรือรหัสผ่านฐานข้อมูล ดูได้ที่ไหน?

ตอบ: สามารถดูชื่อผู้ใช้และรหัสผ่านที่สร้างโดย ServBay ได้ที่แท็บ “ฐานข้อมูล” ของแอป

ถาม: การเชื่อมต่อ PostgreSQL ต้องใช้เซิร์ฟเวอร์แอดเดรสและพอร์ตอะไร?

ตอบ: ปกติใช้แอดเดรส localhost และพอร์ต 5432 สามารถตรวจดูรายละเอียดที่ตั้งค่าจากหน้า ServBay หากเชื่อมต่อผ่าน Unix Domain Socket ให้กรอก /Applications/ServBay/tmp (ไม่จำเป็นต้องระบุ .sock สำหรับ PostgreSQL)

ถาม: ความแตกต่างระหว่างเชื่อมต่อ MariaDB/MySQL ด้วยเซิร์ฟเวอร์แอดเดรสและ socket คืออะไร?

ตอบ: กรอก localhost จะเชื่อมต่อผ่าน TCP/IP (พอร์ต 3306) ส่วน /Applications/ServBay/tmp/mysql.sock จะเชื่อมผ่าน Unix Domain Socket ซึ่งในเครื่องเดียวกันมักเร็วกว่าและปลอดภัยกว่า เลือกใช้วิธีใดก็ได้ตามความเหมาะสม

ถาม: สามารถใช้ Adminer ใน ServBay จัดการฐานข้อมูลอื่นที่นอกเหนือจากที่ติดตั้งใน ServBay ได้หรือไม่?

ตอบ: Adminer รองรับฐานข้อมูลหลายประเภท ถ้าคุณติดตั้งฐานข้อมูลอื่นไว้ในเครื่องหรือต่างเครื่อง สามารถเชื่อมต่อได้ถ้ากำหนดข้อมูลเชื่อมต่อและเครือข่ายเข้าถึงได้ อย่างไรก็ตาม จุดเด่นของ Adminer ใน ServBay คือตั้งใจให้สะดวกกับฐานข้อมูลที่มาพร้อมกับแอป

สรุป

Adminer ที่ให้มาพร้อมกับ ServBay คือเครื่องมือที่สะดวกมากในการจัดการฐานข้อมูล จุดเด่นเรื่องไฟล์เดียว น้ำหนักเบา และรองรับหลายระบบ ช่วยให้การบริหาร MariaDB/MySQL, PostgreSQL และ SQLite ในสภาพแวดล้อมโลคอลเป็นเรื่องง่ายยิ่งขึ้น ด้วยคำแนะนำในเอกสารนี้ คุณจะสามารถเชื่อมต่อและใช้งาน Adminer กับฐานข้อมูลใน ServBay ได้อย่างรวดเร็วและมีประสิทธิภาพ