เอกสาร ServBay: การจัดการฐานข้อมูลด้วย Adminer

ภาพรวม

ServBay เป็นสภาพแวดล้อมการพัฒนาเว็บบนเครื่องที่ทรงพลังรองรับ macOS และ Windows โดยบรรจุเซิร์ฟเวอร์เว็บหลายประเภท สภาพแวดล้อมสำหรับภาษาโปรแกรม และระบบฐานข้อมูลไว้อย่างครบถ้วน เพื่อความสะดวกในการดูแลฐานข้อมูลเหล่านี้ ServBay ได้ติดตั้งและตั้งค่า Adminer ซึ่งเป็นเครื่องมือจัดการฐานข้อมูลน้ำหนักเบาและเปี่ยมประสิทธิภาพเริ่มใช้ได้ทันที เอกสารนี้จะแนะนำวิธีใช้ Adminer เพื่อเชื่อมต่อและบริหารฐานข้อมูลที่ใส่มาใน ServBay

Adminer คืออะไร

Adminer เป็นเครื่องมือจัดการฐานข้อมูลแบบไฟล์เดียวที่เขียนด้วย PHP สนับสนุนหลายระบบฐานข้อมูล เช่น MySQL, MariaDB, PostgreSQL, SQLite, MongoDB เป็นต้น เมื่อเปรียบเทียบกับโปรแกรมจัดการฐานข้อมูลขนาดใหญ่ Adminer มีจุดเด่นดังนี้:

1. น้ำหนักเบา ติดตั้งง่าย: มีเพียงไฟล์ PHP เดียว ไม่ต้องติดตั้งซับซ้อน ใช้งานได้ทันที ใน ServBay คุณใช้งานได้ตั้งแต่แรก
2. รองรับหลายฐานข้อมูล: ผ่านอินเทอร์เฟซเดียว ดูแลหลายฐานข้อมูลได้ ลดปัญหาต้องติดตั้งและเรียนรู้เครื่องมือหลายตัว
3. หน้าตาใช้งานง่าย: อินเทอร์เฟซชัดเจน นำทางสะดวก ไม่ว่าจะเป็นมือใหม่หรือมืออาชีพก็เริ่มต้นใช้งานได้รวดเร็ว
4. ฟังก์ชันครบครัน: ทำได้แทบทุกอย่างในฐานข้อมูล เช่น สร้าง แก้ไข ลบ ฐานข้อมูล, ตาราง, ดัชนี, ยูสเซอร์, รันคำสั่ง SQL, นำเข้า/ส่งออกข้อมูล ฯลฯ

สำหรับผู้ใช้ ServBay เพื่อพัฒนาระบบบนเครื่อง Adminer คือตัวเลือกในการจัดการฐานข้อมูลที่สะดวกและมีประสิทธิภาพ

วิธีเข้าใช้งาน Adminer

เมื่อเปิดใช้งาน ServBay แล้ว Adminer จะเริ่มต้นให้อัตโนมัติผ่านเว็บเซิร์ฟเวอร์ในตัว สามารถเข้าถึงผ่านโดเมนของ ServBay และชื่อไฟล์ adminer ได้เลย:

https://servbay.host/adminer.php

โปรดตรวจสอบว่าโปรแกรม ServBay ทำงานอยู่ และเว็บเซิร์ฟเวอร์ (Caddy หรือ Nginx) รวมถึงบริการฐานข้อมูลที่ต้องการเชื่อมต่อได้เริ่มต้นแล้ว

วิธีเชื่อมต่อฐานข้อมูลใน ServBay

หน้าล็อกอินของ Adminer ใช้งานง่าย เพียงเลือกประเภทฐานข้อมูลและกรอกข้อมูลที่จำเป็น เช่น ที่อยู่เซิร์ฟเวอร์, ชื่อผู้ใช้, รหัสผ่าน และชื่อฐานข้อมูล (สำหรับบางประเภท) ServBay จะสร้างยูสเซอร์เนมและรหัสผ่านมาให้โดยอัตโนมัติ สามารถดูได้ที่แท็บ 『ฐานข้อมูล』ของแอป ServBay

เชื่อมต่อ MariaDB / MySQL

โดยปกติ ServBay จะติดตั้ง MariaDB หรือ MySQL มาไว้แล้ว ใน Adminer ให้เลือกประเภท "MySQL" เพื่อเชื่อมต่อ

1. เปิดเบราว์เซอร์ ไปที่ Adminer URL (https://servbay.host/adminer.php)
2. ในหน้าล็อกอิน เลือก MySQL จากเมนู ระบบ
3. กรอกข้อมูลเซิร์ฟเวอร์:
   • เซิร์ฟเวอร์: พิมพ์ localhost หรือใช้ Unix Socket ของ ServBay /Applications/ServBay/tmp/mysql.sock การเชื่อมต่อแบบ Socket จะเร็วกว่า
   • ชื่อผู้ใช้: ดูได้จากแท็บ 『ฐานข้อมูล』ของแอป ServBay สำหรับ MariaDB/MySQL
   • รหัสผ่าน: ดูได้จากแท็บ 『ฐานข้อมูล』ของแอป ServBay สำหรับ MariaDB/MySQL
   • ฐานข้อมูล: (แล้วแต่) หากต้องการเชื่อมต่อฐานข้อมูลใดเป็นพิเศษ สามารถระบุได้ หากเว้นว่าง จะเข้าเซิร์ฟเวอร์และจัดการฐานข้อมูลทั้งหมดภายหลัง
4. กดปุ่ม เข้าสู่ระบบ

เชื่อมต่อ PostgreSQL

ServBay รองรับ PostgreSQL เช่นกัน ใน Adminer ให้เลือกประเภท "PostgreSQL"

1. เปิดเบราว์เซอร์ ไปที่ Adminer URL (https://servbay.host/adminer.php)
2. ในหน้าล็อกอิน เลือก PostgreSQL จากเมนู ระบบ
3. กรอกข้อมูลเซิร์ฟเวอร์:
   • เซิร์ฟเวอร์: พิมพ์ /Applications/ServBay/tmp
   • ชื่อผู้ใช้: ดูได้จากแท็บ 『ฐานข้อมูล』ของแอป ServBay สำหรับ PostgreSQL
   • รหัสผ่าน: ดูได้จากแท็บ 『ฐานข้อมูล』ของแอป ServBay สำหรับ PostgreSQL
   • ฐานข้อมูล: ใส่ชื่อฐานข้อมูล เช่น postgres (ค่าเริ่มต้น) หรือฐานข้อมูลที่คุณสร้างใหม่
4. กดปุ่ม เข้าสู่ระบบ

เชื่อมต่อ SQLite 3

ServBay รองรับ SQLite 3 ซึ่งฐานข้อมูลจะเป็นไฟล์ ต้องระบุเส้นทางของไฟล์ขณะเชื่อมต่อ

1. เปิดเบราว์เซอร์ ไปที่ Adminer URL (https://servbay.host/adminer.php)
2. ในหน้าล็อกอิน เลือก SQLite 3 จากเมนู ระบบ
3. กรอกเส้นทางฐานข้อมูลไฟล์:
   • ไฟล์ฐานข้อมูล: ระบุเส้นทางไฟล์ SQLite ที่สมบูรณ์ แนะนำเก็บไฟล์ในไดเรกทอรีข้อมูลของ ServBay เช่น /Applications/ServBay/db/sqlite/your_database_name.sqlite
   • หากไฟล์ฐานข้อมูลที่ระบุไม่มีอยู่จริง Adminer จะแจ้งเพื่อสร้างไฟล์ฐานข้อมูลใหม่
4. กดปุ่ม เข้าสู่ระบบ

วิธีดำเนินการจัดการฐานข้อมูลทั่วไป

เมื่อเข้าสู่ระบบสำเร็จแล้ว ไม่ว่าจะเชื่อมต่อกับทั้งเซิร์ฟเวอร์หรือฐานข้อมูลใด database ประเภทต่าง ๆ จะมีอินเทอร์เฟซและฟังก์ชันต่างกันบ้าง แต่ขั้นตอนหลัก ๆ คล้ายกัน

สร้างฐานข้อมูลใหม่

(เหมาะกับ MariaDB/MySQL, PostgreSQL)

1. ล็อกอินเข้าสู่เซิร์ฟเวอร์ (กรณีไม่ได้ระบุฐานข้อมูล)
2. มองหาเมนู สร้างฐานข้อมูล หรือที่คล้ายกันในแถบด้านซ้ายหรือหน้าหลัก
3. กรอกชื่อฐานข้อมูลใหม่
4. เลือก character set และ collation (ถ้าต้องการ)
5. กด บันทึก หรือ สร้าง

(สำหรับ SQLite 3 การสร้างฐานข้อมูลคือการระบุไฟล์ใหม่ขณะล็อกอิน)

จัดการตารางและข้อมูล

1. เลือกฐานข้อมูล (กรณีไม่ได้เลือกตั้งแต่ล็อกอิน)
2. ในหน้าภาพรวมของฐานข้อมูล เลือก สร้างตาราง
3. กรอกชื่อและกำหนด field หรือ column ได้แก่ ชื่อฟิลด์, ชนิดข้อมูล, ขนาด, อนุญาตให้ค่าว่าง, ค่าเริ่มต้น, ดัชนี (primary, unique, index ฯลฯ)
4. กด บันทึก เพื่อสร้างตาราง
5. สร้างตารางเสร็จ สามารถเลือกตารางจากเมนูซ้ายหรือหน้า overview
6. ดำเนินการต่อกับข้อมูล เช่น:
   • เพิ่มข้อมูล: ใส่แถวใหม่
   • เลือกข้อมูล: ดู ค้นหา เรียงลำดับและกรองข้อมูลเดิม
   • แก้ไขข้อมูล: เปลี่ยนแปลงแถวข้อมูล
   • ลบข้อมูล: ลบแถวที่มีอยู่
   • ใช้ คำสั่ง SQL สำหรับ query และคำสั่งที่ซับซ้อนมากขึ้น

ใช้คำสั่ง SQL

Adminer มีพื้นที่สำหรับเขียนคำสั่ง SQL ได้โดยตรง เพื่อความยืดหยุ่นในการบริหารและค้นหาข้อมูล

1. เลือกฐานข้อมูลเป้าหมาย
2. กดเมนู คำสั่ง SQL
3. พิมพ์คำสั่ง SQL ใน text area
4. กด ดำเนินการ

นำเข้าและส่งออกข้อมูล

Adminer รองรับการส่งออกโครงสร้างและข้อมูลฐานข้อมูลเป็นไฟล์ SQL หรือฟอร์แมตอื่น (CSV ฯลฯ) หรือ นำเข้าข้อมูลจากไฟล์ ซึ่งเหมาะกับการย้ายข้อมูล สำรอง หรือแชร์ข้อมูลกับผู้อื่น

1. เลือก database หรือ table ที่ต้องการ import/export
2. มองหาเมนู ส่งออก หรือ นำเข้า
3. ปรับตั้งค่าตามต้องการ แล้วดำเนินการตามคำแนะนำหน้าจอ

ลบฐานข้อมูล

(เหมาะกับ MariaDB/MySQL, PostgreSQL)

1. ล็อกอินเข้าสู่เซิร์ฟเวอร์ (กรณีไม่ได้ระบุฐานข้อมูล)
2. เลือกฐานข้อมูลที่ต้องการลบจากไดเรกทอรี
3. กดเมนู ลบ และยืนยัน โปรดระวัง: การลบนี้ไม่สามารถย้อนกลับได้ ฐานข้อมูลและข้อมูลจะหายถาวร

(สำหรับ SQLite 3 ให้ลบไฟล์ .sqlite ในระบบไฟล์ด้วยตัวเอง)

ข้อควรระวัง

• ความปลอดภัยของข้อมูลเข้าใช้: เก็บรักษารหัสและชื่อผู้ใช้ฐานข้อมูลจาก ServBay ไว้เป็นความลับ
• สถานะการทำงานของ ServBay: Adminer เข้าถึงผ่านเว็บเซิร์ฟเวอร์ของ ServBay ฐานข้อมูลต้องเปิดอยู่ หากเข้า Adminer หรือฐานข้อมูลไม่ได้ ตรวจสอบว่า ServBay และซอฟต์แวร์ที่เกี่ยวข้อง (Caddy/Nginx, MariaDB/MySQL, PostgreSQL ฯลฯ) ทำงานครบ
• ที่อยู่ไฟล์ SQLite: ระบุไฟล์ฐานข้อมูลใน path ที่ ServBay มีสิทธิ์อ่านเขียน แนะนำใช้ไดเรกทอรี /Applications/ServBay/db/sqlite/
• ประสิทธิภาพ: สำหรับฐานข้อมูลขนาดใหญ่หรือการจัดการขั้นสูง อาจใช้โปรแกรมบนเดสก์ท็อป (เช่น TablePlus, DBeaver, pgAdmin ฯลฯ) เพื่อฟังก์ชันมากขึ้นหรือรวดเร็วกว่า

คำถามพบบ่อย (FAQ)

ถาม: เข้าเว็บ https://servbay.host/adminer.php ไม่ได้ ทำอย่างไร?

ตอบ: ตรวจสอบให้แน่ใจว่า ServBay ทำงานอยู่ และเว็บเซิร์ฟเวอร์ (Caddy หรือ Nginx) ได้เปิดแล้ว พร้อมทั้งเบราว์เซอร์อนุญาตเข้าถึง https://servbay.host

ถาม: ลืมชื่อผู้ใช้หรือรหัสผ่านฐานข้อมูล หาดูจากที่ไหนได้?

ตอบ: สามารถดูชื่อผู้ใช้และรหัสผ่านที่สร้างอัตโนมัติในแท็บ 『ฐานข้อมูล』 ของแอป ServBay

ถาม: เชื่อมต่อ PostgreSQL ต้องใช้อะไรเป็นที่อยู่เซิร์ฟเวอร์และพอร์ต?

ตอบ: ส่วนใหญ่ให้ใช้ที่อยู่ localhost และพอร์ต 5432 ตรวจสอบได้ในตั้งค่า ServBay ว่า PostgreSQL ฟังอยู่ที่ไหน ถ้าใช้ Socket ให้ป้อน /Applications/ServBay/tmp (ไม่ต้องมี .sock ต่อท้าย)

ถาม: เชื่อม MariaDB/MySQL ใช้ที่อยู่เซิร์ฟเวอร์กับ socket ต่างกันอย่างไร?

ตอบ: localhost คือการเชื่อมผ่าน TCP/IP (ปกติพอร์ต 3306) ส่วน /Applications/ServBay/tmp/mysql.sock คือ Unix Domain Socket ในสภาพแวดล้อม local การใช้ Socket จะไวและปลอดภัยกว่า เลือกตามความสะดวก

ถาม: ใช้ Adminer จัดการฐานข้อมูลอื่นที่ไม่ได้ติดมากับ ServBay ได้ไหม?

ตอบ: โดยทั่วไป Adminer รองรับฐานข้อมูลได้หลายแบบ หากคุณติดตั้งฐานข้อมูลอื่นภายนอก ServBay (เช่น MongoDB หรือฐานข้อมูลบนเซิร์ฟเวอร์อื่น) สามารถเชื่อมต่อผ่าน Adminer ถ้าระบบเครือข่ายและข้อมูลเชื่อมต่อถูกต้อง แต่จุดแข็งของ Adminer ใน ServBay คือการจัดการฐานข้อมูลที่บรรจุมาโดยตรง

สรุป

Adminer เป็นเครื่องมือจัดการฐานข้อมูลที่สะดวกสำหรับผู้ใช้ ServBay ด้วยไฟล์เดียว น้ำหนักเบา และรองรับหลายชนิดฐานข้อมูล ช่วยให้จัดการ MariaDB/MySQL, PostgreSQL และ SQLite ในสภาพแวดล้อมพัฒนาบนเครื่องได้ง่ายดาย ตามคำแนะนำนี้ คุณจะสามารถเชื่อมต่อและใช้ Adminer ในการจัดการฐานข้อมูลและข้อมูลประจำวันได้อย่างครบถ้วน