ServBay Dokümantasyonu: Adminer ile Veritabanı Yönetimi

Genel Bakış

ServBay, macOS ve Windows'u destekleyen güçlü bir yerel web geliştirme ortamıdır ve çeşitli web sunucuları, programlama dilleri ve veritabanı sistemlerini bir arada sunar. Geliştiricilerin bu dahili veritabanlarını kolayca yönetebilmesi için ServBay, Adminer adlı güçlü ve hafif bir veritabanı yönetim aracını önceden kurulu ve yapılandırılmış olarak sunar. Bu doküman, ServBay’de bulunan veritabanlarına, Adminer ile nasıl bağlanılacağını ve yönetileceğini adım adım gösterir.

Adminer Nedir?

Adminer, PHP ile yazılmış, tek dosyalık bir veritabanı yönetim aracıdır. MySQL, MariaDB, PostgreSQL, SQLite, MongoDB gibi birçok veritabanı sistemini destekler. Büyük ve karmaşık veritabanı istemcilerine kıyasla Adminer’ın öne çıkan avantajları şöyledir:

1. Hafiflik ve Tek Dosya Kurulumu: Adminer yalnızca bir PHP dosyasıdır, karmaşık kurulum gerektirmez; kolayca kullanmaya başlayabilirsiniz. ServBay’de doğrudan entegre olarak gelir.
2. Çoklu Veritabanı Desteği: Tek bir arayüz üzerinden farklı türde veritabanlarına bağlantı ve yönetim rahatça yapılır, böylece birçok ayrı aracı kurma ve öğrenme zorunluluğu ortadan kalkar.
3. Basit ve Kullanıcı Dostu Arayüz: Açık ve kolay gezilebilen bir arayüze sahiptir; yeni başlayanlar bile kolayca kullanabilir.
4. Kapsamlı Özellikler: Veritabanı, tablo, indeks ve kullanıcı oluşturma/düzenleme/silme, SQL sorguları çalıştırma, veri içe ve dışa aktarma gibi hemen her ihtiyaca uygun işlem desteği sunar.

Yerel geliştirme ortamı için ServBay kullanan geliştiriciler, Adminer ile pratik ve hızlı bir veritabanı yönetimi deneyimi elde ederler.

Adminer’a Erişme

ServBay’i başlattığınızda, Adminer otomatik olarak servis edilir ve yerleşik web sunucusu üzerinden erişime açılır. Adminer’a ulaşmak için ServBay’in varsayılan yerel domainine, Adminer dosya adını ekleyerek ziyaret edebilirsiniz:

https://servbay.host/adminer.php

ServBay uygulamasının çalışır durumda, ilgili web sunucusunun (örneğin Caddy veya Nginx) ve bağlanmak istediğiniz veritabanı servislerinin de açık olduğundan emin olun.

ServBay’deki Veritabanına Bağlanmak

Adminer’ın giriş arayüzü oldukça basittir. Veritabanı türünü seçmek ve sunucu adresi, kullanıcı adı, parola ile (bazı veritabanları için) veritabanı adını girmek yeterlidir. ServBay’de dahili veritabanlar için varsayılan kullanıcı adı ve parolalar otomatik oluşturulur; bunları ServBay uygulamasının “Veritabanı” sekmesinde bulabilirsiniz.

MariaDB / MySQL Bağlantısı

ServBay çoğunlukla MariaDB veya MySQL ile entegredir. Adminer’da “MySQL” türü kullanılır.

1. Tarayıcınızla Adminer URL’sine (https://servbay.host/adminer.php) gidin.
2. Giriş ekranında Sistem açılır menüsünden MySQL seçin.
3. Sunucu bağlantısı bilgilerini girin:
   • Sunucu: localhost yazabilir ya da ServBay’in sunduğu Unix Socket yolunu (/Applications/ServBay/tmp/mysql.sock) kullanabilirsiniz. Socket ile bağlanmak genellikle daha hızlıdır.
   • Kullanıcı Adı: ServBay’in “Veritabanı” sekmesinde MariaDB/MySQL kullanıcı adını bulun.
   • Parola: Aynı yerde MariaDB/MySQL parolasını bulun.
   • Veritabanı: (İsteğe bağlı) Belirli bir veritabanına doğrudan bağlanmak isterseniz buraya adını girin. Boş bırakılırsa sunucuya bağlanılır, giriş yaptıktan sonra tüm veritabanlarını yönetebilirsiniz.
4. Giriş butonuna tıklayın.

PostgreSQL Bağlantısı

ServBay, PostgreSQL’i de destekler. Adminer’da “PostgreSQL” türü seçilir.

1. Tarayıcınızla Adminer URL’sine (https://servbay.host/adminer.php) gidin.
2. Giriş ekranında Sistem açılır menüsünden PostgreSQL seçin.
3. Sunucu bağlantısı bilgilerini girin:
   • Sunucu: /Applications/ServBay/tmp girin.
   • Kullanıcı Adı: ServBay’in “Veritabanı” sekmesinde PostgreSQL kullanıcı adını bulun.
   • Parola: Aynı yerde PostgreSQL parolasını bulun.
   • Veritabanı: Bağlanmak istediğiniz veritabanının adını girin; örneğin, varsayılan postgres veritabanı veya başka bir veritabanınızın adını yazabilirsiniz.
4. Giriş butonuna tıklayın.

SQLite 3 Bağlantısı

ServBay, SQLite 3 veritabanını da destekler. SQLite veritabanı bir dosya olduğu için dosya yolunu belirtmeniz gerekir.

1. Tarayıcınızla Adminer URL’sine (https://servbay.host/adminer.php) gidin.
2. Giriş ekranında Sistem açılır menüsünden SQLite 3 seçin.
3. Veritabanı dosya yolunu girin:
   • Veritabanı Dosyası: SQLite veritabanı dosyasının tam yolunu girin. Özellikle ServBay’in veri dizinini kullanmanız önerilir: /Applications/ServBay/db/sqlite/your_database_name.sqlite
   • Girilen dosya yolu bir dosyaya karşılık gelmiyorsa, Adminer size bu veritabanı dosyasını oluşturmak isteyip istemediğinizi sorar.
4. Giriş butonuna tıklayın.

Temel Veritabanı İşlemleri

Veritabanı sunucusuna veya belirli bir veritabanına başarıyla giriş yaptıktan sonra, Adminer arayüzü üzerinden çeşitli yönetim işlemlerini gerçekleştirebilirsiniz. Farklı veritabanı türlerinde arayüz ve imkanlar küçük farklılıklar gösterebilir; temel işlemler genelde benzer şekilde yürütülür.

Veritabanı Oluşturma

(MariaDB/MySQL, PostgreSQL için geçerlidir)

1. Veritabanı sunucusuna giriş yapın (belirli bir veritabanı seçmeden).
2. Sol menüde veya ana ekranda Veritabanı Oluştur benzeri seçeneği bulun.
3. Yeni veritabanı adını girin.
4. Karakter seti ve sıralama seçenekleri (gerekirse) belirleyin.
5. Kaydet veya Oluştur butonuna tıklayın.

(SQLite 3 için veritabanı oluşturma, bağlantı sırasında var olmayan bir dosya yolu belirterek gerçekleştirilir.)

Tablo ve Veri Yönetimi

1. Bir veritabanı seçin (girişte belirtmediyseniz).
2. Veritabanı genel görünüm sayfasında, Tablo Oluştur seçeneğini bulun.
3. Tablo adını yazıp alanları (sütunlar), veri tipleri, uzunluk, NULL izinleri, varsayılan değer, indeks türü (birincil anahtar, benzersiz indeks, normal indeks) gibi detaylı şekilde tanımlayın.
4. Kaydet diyerek tabloyu oluşturun.
5. Tabloyu oluşturduktan sonra, sol menüden veya tablo listesinden ilgili tabloyu seçin.
6. Veri işlemleri yapabilirsiniz:
   • Ekle: Yeni veri satırı ekleyin.
   • Görüntüle: Mevcut veriyi inceleyin, arayın, sıralayın veya filtrenin.
   • Güncelle: Kayıtları düzenleyin.
   • Sil: Satırları kaldırın.
   • SQL Komutları ile daha karmaşık sorgu ve işlemleri gerçekleştirin.

SQL Komutu Çalıştırmak

Adminer’da, doğrudan SQL sorguları yazıp çalıştırabileceğiniz bir arayüz bulunur. Böylece veritabanı yönetimi ve veri sorgulama daha esnek hâle gelir.

1. Komut çalıştırmak istediğiniz veritabanını seçin.
2. SQL Komutları seçeneğine tıklayın.
3. Metin alanına SQL sorgunuzu girin.
4. Çalıştır butonuna tıklayın.

Veri İçe ve Dışa Aktarımı

Adminer, veritabanı yapısını ve verileri SQL veya CSV gibi farklı formatlarda dışarı aktarmanıza, ayrıca bu dosyalardan içe aktarmanıza olanak tanır. Bu, veri yedekleme, taşınma veya paylaşım gibi işler için idealdir.

1. İç/dışa aktarım yapmak istediğiniz veritabanı veya tabloyu seçin.
2. Dışa Aktar ya da İçe Aktar seçeneğini bulun.
3. Ekrandaki seçeneklere göre formatı ve diğer ayarları belirleyip işlemi başlatın.

Veritabanı Silmek

(MariaDB/MySQL, PostgreSQL için geçerlidir)

1. Veritabanı sunucusuna giriş yapın (veritabanı seçmeden).
2. Silmek istediğiniz veritabanını listeden seçin.
3. Sil seçeneğine tıklayın ve işlemi onaylayın. Dikkat: Bu işlem geri alınamaz ve veritabanındaki tüm veriler kalıcı olarak silinir.

(SQLite 3 için veritabanı silmek, ilgili .sqlite dosyasını dosya sisteminden manuel olarak silmek demektir.)

Dikkat Edilecekler

• Kimlik Bilgileri Güvenliği: ServBay’den aldığınız veritabanı kullanıcı adı ve parolalarını güvende tutun, paylaşmayın.
• ServBay Çalışıyor Olmalı: Adminer, ServBay’in yerleşik web sunucusu üzerinden erişilebilir ve bağlantı için ilgili veritabanı servislerinin açık olması gerekir. Erişimde sorun olursa ServBay’in ve gerekli paketlerin (Caddy/Nginx, MariaDB/MySQL, PostgreSQL vb.) gerçekten çalıştığına emin olun.
• SQLite Dosya Yolu: SQLite veritabanı dosyanız için ServBay kullanıcısının okuma/yazma hakkına sahip olduğu bir yol seçmelisiniz; /Applications/ServBay/db/sqlite/ dizinini kullanmanız önerilir.
• Performans: Adminer hafif bir araçtır; çok büyük veritabanları veya karmaşık işlemler için masaüstü istemci yazılımları (TablePlus, DBeaver, pgAdmin gibi) daha gelişmiş olanaklar, daha yüksek performans ve verimlilik sunar.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

S: https://servbay.host/adminer.php adresine erişemiyorum, ne yapmalıyım?

C: ServBay uygulamasının çalışır ve ServBay web sunucusunun (genellikle Caddy veya Nginx) aktif olduğundan emin olun. Tarayıcınızın https://servbay.host adresine erişebildiğini kontrol edin.

S: Veritabanı kullanıcı adı veya parolamı unuttum; nereden bulabilirim?

C: ServBay’in uygulama arayüzündeki “Veritabanı” sekmesinden, varsayılan olarak oluşturulan kullanıcı adı ve parolaları görebilirsiniz.

S: PostgreSQL’e bağlanırken sunucu adresi ve portu nedir?

C: Genellikle sunucu adresi localhost, varsayılan port ise 5432’dir. Bu bilgileri ServBay ayarlarında doğrulayabilirsiniz. Unix Domain Socket ile bağlanıyorsanız /Applications/ServBay/tmp yazmanız gerekir (Dikkat: PostgreSQL için .sock uzantısı girilmez).

S: MariaDB/MySQL’e bağlanırken sunucu adresi ile socket yolu arasındaki fark nedir?

C: localhost TCP/IP ile (varsayılan port 3306) bağlanır, /Applications/ServBay/tmp/mysql.sock ise Unix Domain Socket ile. Yerel çalışmalarda genellikle Socket bağlantısı daha hızlı ve güvenli olur. İhtiyacınıza göre seçebilirsiniz.

S: ServBay’in içermediği diğer veritabanlarını Adminer’da yönetebilir miyim?

C: Adminer, doğrudan farklı veritabanı türlerini destekler. ServBay dışında yüklü başka bir veritabanına (örneğin bağımsız MongoDB veya uzaktaki bir veritabanı) Adminer’dan bağlanabilirsiniz; ağ erişimi ve doğru bağlantı bilgileri olmalı. Yine de, Adminer’ın ana avantajı ServBay’de gömülü olarak gelen veritabanlarını hızlıca yönetmektir.

Özet

Adminer, ServBay ile sunulan son derece kullanışlı bir veritabanı yönetim aracıdır. Tek dosya, hafiflik ve çoklu veritabanı desteği sayesinde, yerel geliştirme ortamında MariaDB/MySQL, PostgreSQL ve SQLite veritabanlarının yönetimini büyük ölçüde kolaylaştırır. Bu dokümandaki adımlar sayesinde, ServBay’deki veritabanlarına kolayca bağlanabilir, Adminer ile günlük veritabanı yönetimi ve veri işlemlerini rahatlıkla gerçekleştirebilirsiniz.