ServBay Üzerinde Laravel Projesi Oluşturma ve Çalıştırma

Genel Bakış

ServBay, macOS için özel olarak tasarlanmış, güçlü bir yerel web geliştirme ortamıdır. İçerisinde PHP, Node.js, Python, Go, Java, çeşitli veritabanları (MySQL, PostgreSQL, MongoDB), önbellek servisleri (Redis, Memcached) ve web sunucuları (Caddy, Nginx, Apache) dâhil olmak üzere çok sayıda popüler yazılım önceden entegre edilmiştir.

Bu dokümanda, ServBay ortamında hızlıca bir Laravel projesi oluşturmak, yapılandırmak ve çalıştırmak için adım adım yol gösterilecektir. ServBay'in dahili PHP ortamı, Composer paket yöneticisi ve gelişmiş “Site” (eski adıyla “Ana Bilgisayar”) yönetim özelliklerinin kullanımıyla, tüm süreç kolaylaştırılmıştır.

Laravel Nedir?

Laravel, Taylor Otwell tarafından geliştirilen, yaygın olarak kullanılan açık kaynaklı bir PHP web uygulama framework'üdür. MVC (Model-View-Controller) mimari kalıbını takip eder ve kullanıcı doğrulama, yönlendirme, oturum yönetimi, önbellekleme ve veritabanı işlemleri gibi web geliştiricilerin sıkça ihtiyaç duyduğu görevleri büyük ölçüde kolaylaştırır. Laravel, zarif sözdizimi, kapsamlı yetenekleri ve güçlü topluluk desteğiyle modern ve bakımı kolay uygulamalar geliştirmek için ideal bir tercihtir.

Laravel’in Temel Özellikleri ve Avantajları

• Zarif Sözdizimi: Temiz ve ifade gücü yüksek kod, hem geliştirme hızını hem de okunabilirliği artırır.
• Eloquent ORM: Güçlü bir ActiveRecord uygulamasıyla kolay ve sezgisel veritabanı etkileşimi sağlar.
• Artisan Komut Satırı Aracı: Veritabanı migrasyonları, kod üretimi, test çalıştırma gibi pek çok görevi otomatikleştiren CLI araçları içerir.
• Blade Şablon Motoru: Temiz şablon sözdizimiyle dinamik görünümler oluşturmayı kolaylaştırır.
• Geniş Ekosistem: Resmî ve üçüncü parti birçok paketi Composer üzerinden kolayca entegre edebilirsiniz.
• Güçlü Topluluk Desteği: Aktif topluluğu, bol miktarda kaynak, eğitim ve çözüm sunar.

ServBay ile Laravel Geliştirmenin Avantajları

ServBay, Laravel geliştiricilerine önemli kolaylıklar sunar:

• Entegre Ortam: Birden fazla PHP sürümü, Composer ve yaygın veritabanı ile önbellek hizmetleri önceden kurulu gelir; ayrıca ek kurulum gerektirmez.
• Kolay Yönetim: Grafik arayüz sayesinde PHP sürümünü değiştirmek, site ayarlarını yönetmek ve servisleri başlatıp durdurmak oldukça basittir.
• Önceden Yapılandırılmış Web Sunucusu: Varsayılan olarak Caddy sunucusunu kullanır ve popüler PHP framework’leri (Laravel dâhil) için en uygun biçimde yapılandırılmıştır.
• HTTPS Desteği: .local uzantılı alan adları için otomatik SSL sertifikası atanır ve HTTPS varsayılan olarak aktiftir; bu da yerel ortamda üretime yakın ve güvenli bir geliştirme deneyimi sunar.

Laravel Projesi Oluşturma

Projelerinizi /Applications/ServBay/www klasöründe toplu biçimde saklamanız önerilir. Bu, dosya yapısını düzenli ve yönetimi kolay tutar.

1. Composer Kurulumu Kontrolü

   ServBay kurulumu ile Composer zaten yüklüdür; ayrıca bir yükleme işlemi gerekmez. Composer’ı terminalde kontrol edin:

   composer --version

   Eğer komut düzgün çalışıyor ve bir sürüm numarası gösteriyorsa, Composer kullanıma hazırdır.

2. Yeni Laravel Projesi Oluşturma

   Terminali açın ve ServBay’in önerdiği site dizinine gidip yeni bir Laravel projesi oluşturun. Proje klasörünü servbay-laravel-app olarak adlandıralım:

   cd /Applications/ServBay/www
   # Proje klasörü oluştur
   mkdir servbay-laravel-app
   # Klasöre gir
   cd servbay-laravel-app
   # Composer ile mevcut klasöre Laravel projesini kur
   composer create-project --prefer-dist laravel/laravel .

   Composer, Laravel ve tüm bağımlılıklarını indirip kuracaktır.

3. Proje Klasörüne Geçiş

   Terminalinizin, yaratılan Laravel projesinin kök dizininde olduğundan emin olun:

   cd /Applications/ServBay/www/servbay-laravel-app

İlk Yapılandırma

1. Uygulama Anahtarı Oluşturma

   Laravel, kullanıcı oturumları ve şifreli veriler için bir uygulama anahtarı kullanır. Proje kök dizininde aşağıdaki Artisan komutunu çalıştırarak anahtar oluşturun:

   php artisan key:generate

   Bu işlem .env dosyasına özgün bir APP_KEY değeri ekleyecektir.

2. Ortam Değişkenlerini Ayarlama (.env)

   Laravel, proje ortam değişkenlerini yönetmek için .env dosyasını kullanır (ör: veritabanı bağlantısı, uygulama adresi vb.). Kök dizindeki .env dosyasını açıp ihtiyaçlarınıza göre düzenleyin. Aşağıdaki temel ayarların doğru olduğundan emin olun:

   APP_NAME=ServBay Laravel Demo
   APP_ENV=local
   APP_KEY=base64:... # Bu değer php artisan key:generate ile oluştu
   APP_DEBUG=true
   APP_URL=https://servbay-laravel-test.local
   
   LOG_CHANNEL=stack
   
   # Veritabanı ayar örneği (MySQL)
   DB_CONNECTION=mysql
   DB_HOST=127.0.0.1
   DB_PORT=3306
   DB_DATABASE=servbay_laravel_app # Kullanmak istediğiniz veritabanı adı
   DB_USERNAME=root # ServBay varsayılan kullanıcı
   DB_PASSWORD=password # ServBay varsayılan şifresi
   
   # Önbellek/Kuyruk ayar örneği (Redis)
   CACHE_STORE=redis
   REDIS_HOST=127.0.0.1
   REDIS_PASSWORD=null # Varsayılan olarak Redis şifresiz gelir
   REDIS_PORT=6379
   
   # Önbellek/Kuyruk ayar örneği (Memcached)
   # CACHE_STORE=memcached
   # MEMCACHED_HOST=127.0.0.1
   # MEMCACHED_PORT=11211

   Not: Kullandığınız veritabanı veya hizmete göre DB_*, REDIS_* ya da MEMCACHED_* değerlerini düzenlemeniz gerekebilir. Varsayılan ServBay veritabanı kullanıcı adı ve parolasını ServBay kontrol panelinden öğrenebilirsiniz.

Web Sunucu Yapılandırması (ServBay'de Site Ekleme)

ServBay’in site yönetimi ile web sunucunuzu kolayca yapılandırabilir, alan adınızı Laravel projesinin public klasörüne yönlendirebilirsiniz.

1. ServBay Kontrol Panelini Açın

   ServBay uygulamasını başlatın ve kontrol panelini açın.

2. Yeni Bir Site Ekleyin

   Kontrol panelinde ‘Siteler’ bölümüne gidin. Artı (+) veya benzeri bir ikon ile yeni bir site ekleyin.

3. Site Bilgilerini Girin

   Site ayarlarını aşağıdaki örneğe göre doldurun:

   • İsim (Name): My First Laravel Dev Site (ayrım yapabileceğiniz bir isim)
   • Alan adı (Domain): servbay-laravel-test.local (tarayıcıdan ulaşmak istediğiniz domain)
   • Site Türü (Site Type): PHP
   • PHP Sürümü (PHP Version): Laravel sürümünüzle uyumlu bir PHP sürümü seçin, örn: 8.3.
   • Site Kök Dizini (Site Root): /Applications/ServBay/www/servbay-laravel-app/public (Önemli: Mutlaka projedeki public klasörünü gösterin)

   Daha detaylı adımlar ve seçenekler için ServBay dokümantasyonundaki İlk Siteyi Ekleme rehberine bakın (İngilizce bağlantı mevcuttur).

4. Kaydet ve Değişiklikleri Uygula

   Site ayarlarını kaydedin. ServBay, web sunucusu yapılandırmasını (varsayılan olarak Caddy) otomatik olarak güncelleyecektir. Gerekirse, sunucuyu yeniden başlatmanız istenebilir.

Temel Erişim Doğrulama

Artık Laravel projenize, belirlediğiniz alan adı ile erişebilirsiniz.

1. Tarayıcıyı Açın

   Tarayıcıda oluşturduğunuz alan adını (örn: https://servbay-laravel-test.local) girin.

2. Sonucu Kontrol Edin

   Tüm yapılandırma doğruysa sizi Laravel’in hoş geldiniz sayfası karşılayacaktır.

Basit Örnek Kod Ekleme

Doğrudan test için, routes/web.php dosyasına “Hello ServBay!” döndüren basit bir rota ekleyebiliriz.

Proje klasöründeki routes/web.php dosyasını açıp aşağıdaki gibi düzenleyin:

<?php

use Illuminate\Support\Facades\Route;

/*
|--------------------------------------------------------------------------
| Web Routes
|--------------------------------------------------------------------------
|
| Burada uygulamanız için web rotalarını kaydedebilirsiniz.
| Bu rotalar, "web" middleware grubu dahilinde RouteServiceProvider ile yüklenir.
| Şimdi harika bir şeyler oluşturun!
|
*/

Route::get('/', function () {
    return 'Hello ServBay!'; // Bu satırı ekleyin veya değiştirin
});

// ... diğer rotalar

Dosyayı kaydettikten sonra, tekrar https://servbay-laravel-test.local adresini ziyaret edin. Artık tarayıcıda Hello ServBay! çıktısını görmelisiniz.

Veritabanı Entegrasyon Örneği

Laravel, güçlü bir veritabanı soyutlama katmanı ve ORM (Eloquent) ile birçok veritabanı türüyle kolayca çalışmanıza olanak tanır. ServBay ile MySQL, PostgreSQL, MongoDB, Redis ve Memcached gibi sistemler önceden kurulu gelir; yerel testler için idealdir.

NoSQL Veritabanı Örnekleri

ServBay’de Redis ve Memcached varsayılan olarak kurulu gelir. Gerekli PHP eklentileri de hazırdır.

Memcached Örneği

1. .env Dosyasını Yapılandırın

   Bağlantı bilgilerini .env dosyasına ekleyin (henüz eklemediyseniz):

   CACHE_STORE=memcached
   MEMCACHED_HOST=127.0.0.1
   MEMCACHED_PORT=11211 # ServBay’de varsayılan port

2. Memcached Kullanımı

   Laravel’in cache facade’ı ile Memcached’e erişmeniz mümkündür:

   routes/web.php dosyasına aşağıdaki örnek rotayı ekleyin:

   use Illuminate\Support\Facades\Cache;
   
   Route::get('/memcached-test', function () {
       // Veriyi cache'e 10 dakika (600 saniye) süreyle kaydet
       Cache::put('servbay_memcached_key', 'Hello from Memcached on ServBay!', 600);
   
       // Cache'den veri çek
       $value = Cache::get('servbay_memcached_key');
   
       if ($value) {
           return "Memcached verisi: " . $value;
       } else {
           return "Memcached verisi yok veya süresi dolmuş.";
       }
   });

   Test için https://servbay-laravel-test.local/memcached-test adresini ziyaret edin.

Redis Örneği

1. .env Dosyasını Yapılandırın

   Redis bağlantı bilgilerini girin:

   CACHE_STORE=redis
   REDIS_HOST=127.0.0.1
   REDIS_PASSWORD=null # Varsayılan olarak Redis şifresiz gelir
   REDIS_PORT=6379 # Varsayılan Redis portu

   Not: Eğer hem Memcached hem Redis konfigüre ettiyseniz, .env dosyasında CACHE_STORE satırlarından sadece birini aktif bırakın (diğerini yoruma alın).

2. Redis Kullanımı

   Laravel’in Redis veya Cache facade’ı ile kullanabilirsiniz:

   routes/web.php dosyasına aşağıdaki örnek rotayı ekleyin:

   use Illuminate\Support\Facades\Redis;
   // Ya da Cache facade kullanabilirsiniz, eğer CACHE_STORE=redis ise
   // use Illuminate\Support\Facades\Cache;
   
   Route::get('/redis-test', function () {
       // Redis facade ile
       Redis::set('servbay_redis_key', 'Hello from Redis on ServBay!');
       $value_redis = Redis::get('servbay_redis_key');
   
       // Alternatif: (eğer Cache kullanıyorsanız)
       // Cache::put('servbay_redis_key', 'Hello from Redis on ServBay!', 600);
       // $value_cache = Cache::get('servbay_redis_key');
   
       return "Redis verisi: " . $value_redis;
   });

   Test için https://servbay-laravel-test.local/redis-test adresini ziyaret edin.

İlişkisel Veritabanı Örnekleri (MySQL & PostgreSQL)

ServBay, MySQL ve PostgreSQL sunucularını hazır getirir. Laravel Eloquent ORM ile kolayca bağlantı sağlanır.

Öncelikle bir veritabanı oluşturmalısınız. ServBay’in panelinden phpMyAdmin, Adminer veya pgAdmin gibi araçlara ulaşabilir ya da terminalden komut ile servbay_laravel_app veritabanını oluşturabilirsiniz.

Daha sonra Laravel ile migration işlemiyle tabloyu kurmamız gerekiyor.

1. Migration Dosyası Oluşturun

   Terminalde kök dizinde aşağıdaki Artisan komutunu çalıştırın:

   php artisan make:migration create_accounts_table --create=accounts

   Bu işlem, database/migrations klasöründe yeni bir migration dosyası oluşturur.

2. Migration Dosyasını Düzenleyin

   Oluşan migration dosyasını açın (isim genelde YYYY_MM_DD_HHMMSS_create_accounts_table.php formatında olur), up metodunu düzenleyin:

   <?php
   
   use Illuminate\Database\Migrations\Migration;
   use Illuminate\Database\Schema\Blueprint;
   use Illuminate\Support\Facades\Schema;
   
   return new class extends Migration
   {
       /**
        * Migrasyonları çalıştır.
        */
       public function up(): void
       {
           Schema::create('accounts', function (Blueprint $table) {
               $table->id();
               $table->string('name');
               $table->string('email')->unique();
               $table->timestamps(); // created_at ve updated_at sütunları ekler
           });
       }
   
       /**
        * Migrasyonları geri al.
        */
       public function down(): void
       {
           Schema::dropIfExists('accounts');
       }
   };

   Dosyayı kaydedin.

3. Migration’ı Çalıştırın

   Kök dizinde aşağıdaki Artisan komutunu çalıştırın:

   php artisan migrate

   Veritabanı ayarlarınız doğruysa ve servbay_laravel_app veritabanı mevcutsa bu komut, accounts tablosunu ve Laravel’in varsayılan olarak kurduğu diğer tabloları oluşturacaktır.

MySQL Örneği

1. MySQL için .env Yapılandırması

   .env dosyanızın aşağıdaki gibi ayarlanmış olduğundan emin olun:

   DB_CONNECTION=mysql
   DB_HOST=127.0.0.1
   DB_PORT=3306 # ServBay’in varsayılan MySQL portu
   DB_DATABASE=servbay_laravel_app
   DB_USERNAME=root
   DB_PASSWORD=password # ServBay’in varsayılan MySQL şifresi

2. Örnek Veri Ekleme

   routes/web.php dosyasına aşağıdaki rotayı ekleyin:

   use Illuminate\Support\Facades\DB;
   
   Route::get('/mysql-add-account', function () {
       DB::table('accounts')->insert([
           'name' => 'ServBay Demo User',
           'email' => '[email protected]',
           'created_at' => now(),
           'updated_at' => now(),
       ]);
       return 'MySQL’e hesap eklendi!';
   });

   Test için https://servbay-laravel-test.local/mysql-add-account adresini ziyaret edin.

3. Veri Okuma Örneği

   Yine routes/web.php dosyasına aşağıdakini ekleyin:

   use App\Models\Account; // Eğer Account modeli oluşturduysanız
   // Ya da direkt olarak DB facade kullanılabilir
   
   Route::get('/mysql-accounts', function () {
       // DB facade ile tüm account kayıtlarını çek
       $accounts = DB::table('accounts')->get();
   
       // Alternatif: Eğer Account modeli varsa
       // $accounts = Account::all();
   
       return $accounts;
   });

   https://servbay-laravel-test.local/mysql-accounts adresinden verileri görebilirsiniz.

PostgreSQL Örneği

1. PostgreSQL için .env Yapılandırması

   PostgreSQL kullanmak istiyorsanız .env dosyanızda aşağıdaki ayarları yapın:

   DB_CONNECTION=pgsql
   DB_HOST=127.0.0.1
   DB_PORT=5432 # ServBay varsayılan PostgreSQL portu
   DB_DATABASE=servbay_laravel_app
   DB_USERNAME=root # Varsayılan kullanıcı
   DB_PASSWORD=password # Varsayılan şifre

   Not: Bağlantı değişikliği yaptıysanız, tabloları ilgili veritabanında oluşturmak için tekrar php artisan migrate:refresh ya da php artisan migrate çalıştırmalısınız.

2. PostgreSQL için Veri Yazma

   routes/web.php dosyasına aşağıdaki rotayı ekleyin:

   use Illuminate\Support\Facades\DB;
   
   Route::get('/pgsql-add-account', function () {
       DB::table('accounts')->insert([
           'name' => 'ServBay PG Demo User',
           'email' => '[email protected]',
           'created_at' => now(),
           'updated_at' => now(),
       ]);
       return 'PostgreSQL’e hesap eklendi!';
   });

   Test için https://servbay-laravel-test.local/pgsql-add-account adresini ziyaret edin.

3. PostgreSQL için Veri Okuma

   Yine routes/web.php dosyasına aşağıdaki rotayı ekleyin:

   use Illuminate\Support\Facades\DB;
   
   Route::get('/pgsql-accounts', function () {
       $accounts = DB::table('accounts')->get();
       return $accounts;
   });

   https://servbay-laravel-test.local/pgsql-accounts adresinden kayıtları görebilirsiniz.

Sonuç

ServBay sayesinde, macOS üzerinde Laravel projelerini oluşturmak ve çalıştırmak için tüm yerel ortamı kolayca kurabilirsiniz. PHP, Composer, Caddy web sunucusu ve çok çeşitli veri tabanı ile önbellek servislerinin entegre olarak gelmesi sayesinde, ortam kurulumu çok basit ve hızlıdır. Sadece birkaç adımda, yeni bir Laravel projesini oluşturabilir, web sunucunuzu ayarlayabilir, geliştirmeye başlayabilir ve veritabanı/önbellek entegrasyonlarını hızlıca deneyebilirsiniz. ServBay, geliştiricilere verimli, pratik ve güçlü bir yerel geliştirme deneyimi sunmayı amaçlar.

Kullanım sırasında sorun yaşarsanız, resmi ServBay belgelerine göz atabilir ya da topluluk desteğinden faydalanabilirsiniz.