ServBay’de MariaDB Veritabanı Ayarlarını Yapılandırma

ServBay, geliştiriciler için entegre ve kolay yönetilebilen MariaDB veritabanı ile güçlü bir yerel web geliştirme ortamı sunar. Bu belgede, ServBay’de MariaDB ayarlarının nasıl değiştirileceği ayrıntılı şekilde açıklanacak; özellikle ServBay UI üzerinden yapılandırmanın önerilen yolu vurgulanacak ve yapılandırma dosyasının rolü ile sık kullanılan seçenekler açıklanacaktır.

Hedef Kitle: ServBay’i yerel geliştirme için kullanan web geliştiricileri, özellikle MariaDB veritabanının davranışını ayarlama ihtiyacı duyanlar.

Genel Bakış

MariaDB'nin yapılandırması, veritabanı sunucusunun nasıl çalışacağını belirler: ağ dinleme, bağlantı kısıtlamaları, önbellek boyutları, günlükleme vb. ServBay’de, bu ayarları karmaşık yapılandırma dosyalarını doğrudan düzenlemeden grafik arayüz üzerinden kolayca değiştirebilirsiniz. Yapılandırma dosyaları (ör. my.cnf) MariaDB için standart olsa da, ServBay ortamında, istikrar ve kalıcılığı sağlamak için UI üzerinden değiştirilmesi şiddetle tavsiye edilir.

MariaDB’nin sürümüne göre, yapılandırma dosyası genellikle ServBay’in kurulum dizinindeki /Applications/ServBay/etc/mariadb/<sürüm> yolunda bulunur.

Önemli Uyarı: Önceliği ServBay UI’ye Verin

Yapılandırma çakışmalarını ve üzerine yazılma riskini önlemek için MariaDB ayarlarını ServBay’in grafik kullanıcı arayüzünden değiştirmeniz şiddetle tavsiye edilir. ServBay, UI’da yapılan ayarlara göre alttaki yapılandırma dosyalarını otomatik olarak oluşturur ve yönetir. Dosyaları elle düzenlemek yalnızca geçici hata ayıklama içindir ve ServBay’in dahili yönetim mekanizması tarafından her an üzerine yazılabilir.

ServBay UI ile Ayarları Değiştirme (Önerilir)

ServBay, MariaDB’nin yaygın yapılandırma parametrelerini görüp değiştirmenizi sağlayan sezgisel bir grafik arayüz sunar. Bu yöntem hem güvenli hem de değişikliklerin anında etkinleşmesini sağlar — elle servis yeniden başlatmanıza gerek yoktur.

1. ServBay Yönetim Arayüzünü Açın: ServBay uygulamasını başlatın.

2. Veritabanı Ayarlarına Gidin: ServBay’in sol kenar çubuğunda Veritabanları menüsünü genişletip MariaDB’yi seçin.

3. MariaDB Sürümünü Seçin: Birden fazla MariaDB sürümünüz varsa, yapılandırmak istediğiniz sürümü seçin.

4. Yapılandırma Parametrelerini Değiştirin: MariaDB ayarları ekranında aşağıdaki gibi birçok parametreyi görüntüleyebilir ve değiştirebilirsiniz:

   • Varsayılan Kullanıcı Adı ve Root Şifresi: Buradan root kullanıcısının varsayılan şifresini görebilir ve (bazı sürümlerde) sıfırlayabilirsiniz.
   • Dinleme Adresi (bind-address): MariaDB‘nin hangi ağ arabirimlerinden istek dinleyeceğini belirler. Varsayılan genellikle 0.0.0.0 olup, tüm ağ arayüzlerinden gelen bağlantılara (uygun güvenlik duvarı ayarlarıyla) izin verir. Yalnızca yerel bağlantıya izin vermek için 127.0.0.1 veya localhost seçebilirsiniz.
   • Port (port): MariaDB’nin dinlediği TCP port numarasını değiştirir. Varsayılan 3306’dır.
   • Maksimum Bağlantı Sayısı (max_connections): MariaDB sunucusuna aynı anda bağlanabilecek istemci sayısının üst sınırı. Uygulamanıza ve sistem kaynaklarınıza göre ayarlayın.
   • Maksimum Paket Boyutu (max_allowed_packet): Bir iletişim paketinin izin verilen en büyük boyutu. Özellikle büyük BLOB verisi içeren sorgular için SQL sorgu boyutunu etkiler.
   • Yavaş Sorgu Günlüğü Açık/Kapalı (slow_query_log): Performans sorunlarını teşhis etmek için yavaş sorguların kaydını açar.
   • Yavaş Sorgu Günlük Dosyası (slow_query_log_file): Yavaş sorgu günlüğünün yolu. (Genellikle /Applications/ServBay/logs/mariadb/)
   • Yavaş Sorgu Zaman Eşiği (long_query_time): Belirli bir saniye değerini aşan sorguların yavaş sorgu günlüğüne yazılması için eşik değeri.
   • Buffer Pool Boyutu (innodb_buffer_pool_size): InnoDB motoru için en önemli ayarlardan biri; tablo verilerini ve indeksleri önbelleğe almak için kullanılır. Bu değeri artırmak veritabanı performansını önemli ölçüde artırabilir fakat daha fazla bellek kullanır.
   • Karakter Seti ve Sıralama (character-set-server, collation-server): Veritabanı sunucusunun varsayılan karakter seti ve sıralama kuralı. Bu ayar, veri depolama ve karşılaştırmayı etkiler. utf8mb4, geniş karakter ve emoji desteğiyle önerilen karakter setidir.

5. Değişiklikleri Kaydet ve Uygula: Ayarlarınızı tamamladıktan sonra, ekranın altındaki Kaydet butonuna tıklayın. ServBay, yapılandırmayı günceller ve MariaDB servisinde gerekli yeniden yüklemeyi veya yeniden başlatmayı arka planda gerçekleştirir, değişiklikler derhal etkinleşir.

Görsel: ServBay UI üzerinden MariaDB yapılandırma ekranı

Yapılandırma Dosyasını Elle Düzenleyerek Değiştirme (Önerilmez, Sadece Geçici Amaçlı)

Her ne kadar önerilmezse de, MariaDB yapılandırma dosyasının konumunu ve yapısını bilmek, ileride karşılaşabileceğiniz sorunları anlamak ve geçici hata ayıklama için faydalı olabilir.

Risk Uyarısı: Elle Değişiklikler Üzerine Yazılabilir

ServBay tarafından yönetilen yapılandırma dosyalarını (ör. my.cnf) elle düzenlemek önerilmez, çünkü ServBay hizmetleri yönetirken veya güncellerken bu dosyaları yeniden oluşturabilir ve el ile yapılan değişiklikleri kaybedersiniz. Ayarları kalıcı yapmak için her zaman öncelikli olarak ServBay UI’yı kullanın. El ile değişiklik gerekiyorsa, bunun geçici olduğunu bilin ve kalıcı hale getirmek için UI’daki karşılık gelen seçeneği bulun.

Yapılandırma Dosyasının Konumu

ServBay’de MariaDB’nin ana yapılandırma dosyası my.cnf’dir. Konumu MariaDB’nın sürümüne göre değişir.

• Ana Yapılandırma Dosyası: /Applications/ServBay/etc/mariadb/<sürüm>/my.cnf

Örneğin, MariaDB 11.5 sürümü için dosya yolu: /Applications/ServBay/etc/mariadb/11.5/my.cnf

my.cnf Dosya Yapısı ve Sık Kullanılan Ayarlar

my.cnf bir metin dosyasıdır ve INI formatında yazılır. Yapılandırma ayarları farklı [bölümler] altında gruplandırılır; sunucu ayarları için en yaygın bölüm [mysqld]’dir.

İşte bazı yaygın yapılandırma seçenekleri (UI’daki ayarlarla karşılık gelir):

1. Dinleme Adresini Değiştirme (bind-address)

   [mysqld]
   bind-address = 0.0.0.0

   0.0.0.0 tüm ağ arayüzlerinden bağlantılara izin verir; 127.0.0.1 veya localhost ise sadece yerel bağlantıya izin verir.

2. Port Numarasını Değiştirme (port)

   [mysqld]
   port = 3306

   MariaDB servisinin dinlediği port.

3. Maksimum Bağlantı Sayısını Değiştirme (max_connections)

   [mysqld]
   max_connections = 200

   Eşzamanlı istemci bağlantıların üst limiti.

4. InnoDB Buffer Pool Boyutunu Ayarlama (innodb_buffer_pool_size)

   [mysqld]
   innodb_buffer_pool_size = 256M

   InnoDB’nin veri ve indeks önbelleği için ayırdığı bellek boyutu. Birimler K, M, G olabilir.

5. Hata Günlüğü Dosya Yolunu Değiştirme (log_error)

   [mysqld]
   log_error = /Applications/ServBay/logs/mariadb/error.log

   MariaDB hata günlüğünün bulunduğu dosya yolunu belirler.

6. Yavaş Sorgu Günlüğünü Açma (slow_query_log, slow_query_log_file, long_query_time)

   [mysqld]
   slow_query_log = 1
   slow_query_log_file = /Applications/ServBay/logs/mariadb/slow.log
   long_query_time = 2  # Saniye cinsinden, 2 saniyeden uzun süren sorgular kaydedilir

   slow_query_log = 1 ile yavaş sorgu günlüğünü etkinleştirir, slow_query_log_file ile dosya yolu belirlenir, long_query_time ise eşik süresini belirler.

7. Karakter Seti ve Sıralama Kurallarını Değiştirme (character-set-server, collation-server)

   [mysqld]
   character-set-server = utf8mb4
   collation-server = utf8mb4_unicode_ci

   Sunucunun varsayılan karakter seti ve sıralama kuralı.

Değişikliklerin Uygulanması: MariaDB Servisini Yeniden Başlatma

İster ServBay UI ile değişiklik kaydedin, ister (önerilmez şekilde) yapılandırma dosyasını elle düzenleyin, yeni yapılandırmanın tam olarak etkili olması için genellikle MariaDB servisinin yeniden başlatılması gerekir. ServBay iki pratik yeniden başlatma yöntemi sunar.

ServBay Yönetim Arayüzü ile Yeniden Başlatma

En kolay yol şudur:

1. ServBay yönetim arayüzünü açın.
2. Sol menüden Paketler (Not: Eski sürümlerde Servisler olarak adlandırılabilir) seçeneğini genişletin.
3. İlgili MariaDB sürüm paketini bulun.
4. Paketin yanındaki Yeniden Başlat butonuna tıklayın.

servbayctl Komut Satırı Aracı ile Yeniden Başlatma

servbayctl, ServBay üzerinde paket ve servisleri yönetmeye yarayan bir komut satırı aracıdır.

Terminal uygulamasını açın ve belirli bir MariaDB sürümünü yeniden başlatmak için aşağıdaki komutu girin:

servbayctl restart mariadb <sürüm>

<sürüm> kısmını kullandığınız MariaDB sürümüne (ör. 11.5) göre değiştirin.

# Örnek: MariaDB 11.5’i yeniden başlatma
servbayctl restart mariadb 11.5

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

S: Neden ServBay’de yapılandırmayı UI üzerinden değiştirmek öneriliyor, my.cnf’yi elle düzenlemek değil?

C: ServBay, entegre bir yerel geliştirme ortamı yöneticisidir. Arka plandaki yapılandırma dosyaları UI üzerinden kolayca ve güvenli şekilde yönetilir. UI’da yapılan değişiklikler kaydedildiğinde, ServBay seçiminize göre ilgili dosyaları otomatik olarak oluşturur/günceller. Eğer my.cnf’yi el ile değiştirirseniz, ServBay daha sonra servis yönetimi (ör. yükseltme, yeniden başlatma veya UI’dan başka bir ayar kaydetme) sırasında kendi durumu baz alınarak dosyaları yeniden oluşturabilir ve yaptığınız manuel değişiklikleri silebilir. UI üstünden yapılan değişiklikler ise kalıcı olur ve ServBay ortamının bütünlüğünü korur.

S: ServBay UI ile tüm MariaDB parametrelerini ayarlayabilir miyim?

C: ServBay UI, geliştiricilerin en sık ihtiyaç duyduğu temel ayarların çoğunu sunar. Çok özel veya nadiren kullanılan ileri düzey ayarlarda, geçici olarak yapılandırma dosyasını Elle düzenlemeniz gerekebilir. Bu tür durumlarda, değişikliğin geçici olduğunu ve mümkünse UI’daki “ek yapılandırma” seçeneğini kullanarak kalıcı hale getirmeniz gerektiğini unutmayın.

S: ServBay’de MariaDB’ye ait hata ve yavaş sorgu günlüklerini nerede bulabilirim?

C: Varsayılan yapılandırmaya ve ServBay’in dosya yapısına göre, günlük dosyaları genellikle ServBay kurulum dizininde /Applications/ServBay/logs/mariadb/ klasöründe bulunur. Günlük dosyasının kesin yolunu ServBay UI veya my.cnf dosyasından görebilirsiniz.

Özet

ServBay’de MariaDB veritabanı yapılandırmasını değiştirmenin en önerilen ve güvenli yolu, ServBay’in sunduğu grafik kullanıcı arayüzüdür. UI ile dinleme adresi, port, bağlantı sayısı, günlükler gibi anahtar parametreleri kolayca değiştirebilir ve yapılan değişikliklerin ServBay tarafından kalıcı şekilde yönetilmesini sağlayabilirsiniz. Temeldeki my.cnf dosyasına doğrudan erişim mümkün olsa da (dosya: /Applications/ServBay/etc/mariadb/<sürüm>/my.cnf), el ile yapılan değişikliklerde ServBay’in bu dosyaları üzerine yazma riski olduğundan, sadece geçici hata ayıklama için önerilir. Yapılandırma değişikliklerinden sonra, değişiklikleri uygulamak için ServBay UI veya servbayctl komut satırı aracı üzerinden MariaDB servisini kolaylıkla yeniden başlatabilirsiniz. Bu ayarları kavramak, yerel geliştirme ortamınızda MariaDB performansı ve davranışını en iyi seviyeye getirmenize yardımcı olur.