ServBay'de MySQL/MariaDB Nasıl Yükseltilir ve Taşınır?

Genel Bakış

Yerel geliştirme sürecinizde, projeye özel gereksinimler veya en yeni özellikler ve güvenlik güncellemelerinden faydalanmak için ServBay ortamında MySQL veya MariaDB veritabanının varsayılan sürümünü değiştirmeniz gerekebilir. Bu belge, kritik veri yedeklemesi ve geri yükleme dahil olmak üzere işleminizi güvenli bir şekilde gerçekleştirmeniz için net ve ayrıntılı bir adım adım rehber sunar.

Kullanım Senaryoları

• En son sürüme yükseltme: Yeni özellikler, performans iyileştirmeleri ve güvenlik yamalarından yararlanmak.
• Proje uyumluluğu testleri: Uygulamanızın farklı veritabanı sürümlerindeki davranışını doğrulamak.
• Proje bağımlılıklarını karşılama: Bazı projeler belirli bir veritabanı sürümünü zorunlu kılabilir.

Ön Koşullar

• ServBay'in kurulu ve çalışır durumda olması.
• Komut satırı terminalini temel düzeyde kullanabiliyor olmak.
• Mevcut veritabanı root kullanıcısının şifresini bilmek.
• Yeni sürümü yükleyip, veritabanı yedeği saklayacak kadar disk alanı bulunmak.

İşlem Adımları

Aşağıda MariaDB 10.11'den MariaDB 11.3'e geçiş örneği üzerinden süreci adım adım anlatacağız. MySQL sürüm değişiklikleri için de benzer adımlar geçerlidir.

1. Eski Sürüm Veritabanını Yedekleyin

Herhangi bir sürüm değişikliğinden önce, mevcut veritabanınızın tam yedeğini şiddetle tavsiye ederiz. Bu, veri kaybını önlemede ve olası uyumluluk sorunlarında geri dönüş noktanız olur.

Veritabanı yedeklemek için standart yöntem mysqldump aracını kullanmaktır. Terminal uygulamanızı açıp şu komutu çalıştırın:

mysqldump -uroot -p --all-databases --opt > mariadb_backup.sql

• -u root: Veritabanına root kullanıcısıyla bağlanır.
• -p: root kullanıcısı için parola girmenizi ister.
• --all-databases: Tüm veritabanlarının yedeğini alır.
• --opt: --add-drop-table, --add-locks, --create-command, --disable-keys, --extended-insert, --lock-tables, --quick, --set-charset gibi verimli ve taşınabilir bir yedek için önerilen seçenekler kümesidir.
• > mariadb_backup.sql: Yedek, komutu çalıştırdığınız dizinde mariadb_backup.sql dosyasına yazılır. Dikkat: Bu dosya genellikle kullanıcı ana dizininizde (~) oluşur.

Komut sonrası şifre istenir. Girdikten sonra işlem tamamlanana kadar bekleyin, işlem sırasında fazla çıktı görmeyebilirsiniz. Komut satırı tekrar göründüğünde yedekleme tamamlanmıştır. Dosya boyutunun boş olmadığından emin olun.

2. Kullanmak İstediğiniz Yeni Sürümü Kurun

ServBay uygulama arayüzünü açın. Yazılım Paketleri (Packages) sekmesine gidin. Veritabanları kategorisinde MariaDB veya MySQL'i bulun ve geçmek istediğiniz yeni sürümü (örneğin MariaDB 11.3) seçerek kurulum butonuna tıklayın.

ServBay'in yeni sürümü indirip kurmasını bekleyin.

3. Eski Sürüm Veritabanını Devre Dışı Bırakın

Yeni sürüm kurulduktan sonra tekrar Yazılım Paketleri (Packages) sekmesine dönün. Aktif olan eski sürüm veritabanını (örn. MariaDB 10.11) bulun ve yanındaki durum göstergesine (genellikle yeşil yuvarlak simge) tıklayarak devre dışı bırakın. Durum simgesi griye dönmelidir.

4. Yeni Sürüm Veritabanını Etkinleştirin

Eski sürümü devre dışı bıraktıktan sonra kurduğunuz yeni veritabanı sürümünü (örn. MariaDB 11.3) bulun ve durum göstergesine tıklayarak etkinleştirin. Simge yeşile döner ve yeni sürüm çalışmaya başlar.

5. Yeni Sürümü Varsayılan Olarak Ayarlayın

Yeni sürümü etkinleştirip eski sürümü devre dışı bırakmak, sistemin varsayılan olarak yeni sürümü kullanacağı anlamına gelmez. ServBay'de açıkça varsayılan veritabanı sürümünü belirlemelisiniz.

Ayarlar (Settings) paneline gidin. Veritabanı ile ilgili ayarlar arasında MySQL veya MariaDB için "Varsayılan Sürüm" seçeneğini bulun. Açılan listeden az önce etkinleştirdiğiniz sürümü (ör. MariaDB 11.3) seçin.

Sayfanın altındaki Apply (Uygula) butonuna tıklayıp kaydedin.

6. Varsayılan Sürümün Başarıyla Ayarlandığından Emin Olun

Tekrar Yazılım Paketleri (Packages) paneline dönün. Yeni sürümün (ör. MariaDB 11.3) yanında varsayılan olarak işaretlendiğini göreceksiniz.

7. Komut Satırında Varsayılan Sürümü Doğrulayın

Terminalinizi açıp sistemde hangi veritabanı sürümünün varsayılan olarak kullanıldığını doğrulamak için şu komutu çalıştırın:

mysql -V

Çıktıda ayarladığınız yeni sürümün bilgisini (ör. mysql Ver 11.3.2-MariaDB ...) görmelisiniz.

8. Veritabanı Yedeğini Geri Yükleyin

Şimdi, önceki adımda aldığınız yedeği yeni sürüme aktarabilirsiniz. Terminalde şu komutu girin:

mysql -uroot -p < mariadb_backup.sql

• -u root: root kullanıcısıyla bağlanılır.
• -p: Şifre sorulur.
• < mariadb_backup.sql: mariadb_backup.sql dosyasındaki SQL komutları, geri yükleme için mysql istemcisine aktarılır.

Komut sonrası yeni sürüme ait root parolasını girin (genellikle öncekiyle aynıdır; yeni kurulumda değiştirmediyseniz). Geri yükleme işlemi verilerinize bağlı olarak zaman alabilir.

Not: Geri yükleme sırasında terminalde çeşitli uyarılar veya hatalar görebilirsiniz. Özellikle sürümler arasında önemli farklılıklar ya da eski sürüme özgü özellikler (farklı storage engine’lar, fonksiyonlar veya DEFINER ifadeleri gibi) varsa bu mümkündür. Çoğu web geliştirme senaryosunda bu uyarılar göz ardı edilebilir; ancak üretim ortamları veya karmaşık uygulamalar için detaylı inceleme önerilir.

9. Veritabanı Geri Yüklemesinin Tam Olduğundan Emin Olun

İşlem tamamlandığında, verilerin bütünlüğünü doğrulamak için veritabanına giriş yapın:

mysql -uroot -p

Şifreyi girin ve MariaDB/MySQL istemcisine ulaşırsınız. Veritabanlarını kontrol etmek için:

SHOW DATABASES;

Ardından belirli veritabanı ve tabloları kontrol ederek sorgularınızı çalıştırın. Tüm verilerin doğru şekilde aktarıldığından ve uygulamanızın sorunsuz bağlanabildiğinden emin olun.

Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Veri Uyumluluğu: MySQL/MariaDB sürümleri arasında büyük güncellemelerde (örn. 5.7'den 8.0'a veya MariaDB 10.x'den 11.x'e) uyumluluk sorunları çıkabilir. Mutlaka resmi belgeye danışarak geçiş yapın.
• Yapılandırma Dosyaları: ServBay, her veritabanı sürümü için ayrı yapılandırma dosyaları (my.cnf veya my.ini) tutar. Eğer eski sürümde yapılandırma değişiklikleri yaptıysanız, bunları yeni sürüme elle aktarmayı unutmayın. Yapılandırma dosyaları genellikle ServBay kurulum dizinindeki ilgili sürüm klasöründe bulunur (örn. /Applications/ServBay/etc/mysql/sürüm/my.cnf).
• Performans: Yeni veritabanı sürümleri farklı varsayılan ayarlara veya optimizasyona sahip olabilir. Geçiş sonrası uygulamanızın performansını test edip, yeni sürüme uygun ayar yapmanız faydalı olur.
• Portlar: Varsayılan olarak, ServBay'deki tüm veritabanı sürümleri standart portu (3306) dinler. Sürüm değişikliği portu etkilemez. Eğer aynı anda birden fazla sürüm çalıştırmak isterseniz, port ayarını yapılandırma dosyasından manuel değiştirin.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

• S: Yeni kurduğum veritabanı sürümü başlatılamıyor, ne yapmalıyım?
  • C: ServBay paket panelinde durum göstergesini ve günlükleri kontrol edin. Veritabanı günlükleri genellikle ServBay kurulum dizini altındaki var/log/mysql veya var/log/mariadb klasörlerinde bulunur. Yapılandırma hatası, port çakışması ya da yetki sorunları gibi nedenlerle başlatılamıyor olabilir.
• S: Veritabanı yedeği geri yüklenirken hata çıkarsa ne yapmalıyım?
  • C: Hata mesajını dikkatle okuyun. Yaygın hatalar arasında karakter seti sorunları (ör. mysqldump komutuna --default-character-set=utf8mb4 eklemek yardımcı olabilir), DEFINER ile ilgili yetki hataları (yedek dosyasında toplu olarak DEFINER ifadelerini değiştirebilirsiniz) veya yedek dosyasının bozuk olması yer alır. Büyük veritabanları için mydumper/myloader gibi paralel araçları da tercih edebilirsiniz.
• S: Yedekleme ve geri yükleme olmadan doğrudan sürüm değiştirilebilir mi?
  • C: Özellikle ana sürüm değişikliklerinde bunu tavsiye etmiyoruz. Doğrudan değiştirmek, veri yapısı uyumsuzluğu, veri kaybı veya bozulmasına yol açabilir. Yedekleme ve geri yükleme en güvenli yoldur.
• S: Sürüm değiştirdikten sonra web sitem veya uygulamam veritabanına bağlanamıyor, neden?
  • C: ServBay'de yeni sürümün başarıyla başlatılıp, varsayılan olarak ayarlandığından emin olun. Uygulamanızın veritabanı bağlantı ayarlarında sunucu adresi (127.0.0.1 veya localhost), port (genellikle 3306), kullanıcı adı ve parolasının doğru olduğundan emin olun.

Özet

Bu belgede anlatılan adımları izleyerek, ServBay ortamınızda MySQL veya MariaDB'nin varsayılan sürümünü güvenli ve sorunsuz şekilde değiştirebilirsiniz. Temel akış; veri yedekleme, yeni sürümün kurulumu ve etkinleştirilmesi, ServBay ayarlarında varsayılan sürümün seçilmesi ve veri kurtarma işlemlerinden oluşur. Her zaman veri yedekleme adımını ciddiye alın ve geçiş sonrasında veri bütünlüğünü ve uygulama çalışabilirliğini doğrulayın.