macOS Üzerinde ServBay Ortamında Joomla CMS Kurulumu ve Yapılandırması

Genel Bakış

Bu rehber, güçlü bir yerel web geliştirme ortamı olan ServBay üzerinde Joomla içerik yönetim sisteminin (CMS) nasıl kurulup yapılandırılacağını adım adım anlatacaktır. ServBay, PHP, MySQL gibi teknolojiler için entegre, kolay kullanılabilen bir ortam sunar ve Joomla web siteleri geliştirmek ve test etmek için son derece uygundur. ServBay sayesinde farklı PHP sürümlerini, veritabanlarını ve web sunucularını (Caddy veya Nginx) kolayca yönetebilir, Joomla projeleriniz için esnek ve verimli bir temel oluşturabilirsiniz.

Joomla Nedir?

Joomla, PHP ile geliştirilmiş ve çoğunlukla MySQL veritabanı kullanan, yaygın olarak kullanılan açık kaynaklı bir içerik yönetim sistemidir (CMS). Zengin özelliklere ve yüksek derecede genişletilebilirliğe sahip olan Joomla, kişisel bloglardan küçük işletme sitelerine, büyük kurumsal portallardan e-ticaret platformlarına kadar her ölçekten web sitesi için uygundur. Geniş bir topluluğa, bol miktarda eklenti ve tema kaynağına sahip olduğundan, Joomla ile site geliştirmek ve yönetmek oldukça verimlidir.

Kullanım Senaryoları

• Joomla web sitesini ServBay yerel ortamında geliştirme, test etme ve hata ayıklama.
• Joomla'nın özelliklerini öğrenme ve eklenti geliştirme üzerinde çalışma.
• Çevrimdışı modda Joomla projeleriyle çalışmak.
• Canlı ortama geçmeden önce Joomla yapılandırmalarını hazırlamak.

Gereksinimler

Joomla kurulumuna başlamadan önce aşağıdaki koşulları sağladığınızdan emin olun:

1. ServBay Kurulu ve Çalışır Durumda: macOS üzerinde ServBay'i başarıyla kurup başlattığınızdan emin olun. ServBay size gereken PHP, web sunucusu (Caddy veya Nginx) ve veritabanı (MySQL veya MariaDB) altyapılarını sunacaktır.
2. Temel Komut Satırı Bilgisi: Kurulum aşamasında terminalden bazı temel komutlar çalıştıracaksınız.
3. İnternet Bağlantısı: Joomla kurulum paketini indirmek için internet erişimi gereklidir.

Joomla Kurulum Adımları

Aşağıdaki adımları takip ederek, ServBay ortamınızda Joomla kurulum ve yapılandırmasını tamamlayabilirsiniz.

Adım 1: Joomla’yı İndirin

Öncelikle ServBay’in varsayılan önerilen web kök dizini olan /Applications/ServBay/www yoluna gidin. Tüm yerel web projelerinizi burada merkezi olarak tutabilirsiniz. Bu dizinde yeni bir Joomla projesi klasörü oluşturup Joomla kurulum paketini indirin.

# ServBay'in web kök dizinine geçin
cd /Applications/ServBay/www

# Yeni bir proje klasörü oluşturun, ör. servbay-joomla-app
mkdir servbay-joomla-app

# Yeni oluşturulan proje klasörüne girin
cd servbay-joomla-app

# Joomla kurulum paketini indirin
# Not: Aşağıdaki bağlantı Joomla 3'ün eski bir sürümüne işaret edebilir.
# Joomla’nın resmi sitesini (https://downloads.joomla.org/) ziyaret ederek en güncel kararlı sürümün bağlantısını alın.
curl -L https://downloads.joomla.org/cms/joomla3/latest-stable -o joomla.zip

Not: curl -L https://downloads.joomla.org/cms/joomla3/latest-stable -o joomla.zip komutu yazıldığı tarih itibariyle Joomla'nın en son 3. sürümüne işaret edebilir. Joomla zamanla yeni sürümler (Joomla 4 ya da 5 gibi) yayımlamaktadır. En son özelliklere ve güvenlik yamalarına ulaşmak için Joomla Resmi İndirme Sayfası'nı ziyaret ederek en son sürümün bağlantısını alıp yukarıdaki URL’yi güncellemeniz önemle tavsiye edilir.

Adım 2: Joomla’yı Arşivden Çıkarın

İndirdiğiniz Joomla arşiv dosyasını bulunduğunuz servbay-joomla-app klasörüne açıp, düzenin bozulmaması için zip dosyasını silin.

# Joomla arşivini çıkartın
unzip joomla.zip

# Arşiv dosyasını silin
rm joomla.zip

Çıkartma tamamlandıktan sonra, servbay-joomla-app klasöründe Joomla'nın tüm kurulum dosyaları hazır olacaktır.

Adım 3: Veritabanı ve Kullanıcı Oluşturun

Joomla, içerik, ayar ve kullanıcı verilerini saklamak için bir veritabanına ihtiyaç duyar. ServBay’in yerleşik phpMyAdmin aracını kullanarak veritabanı ile kullanıcı hesaplarını yaratacağız.

1. ServBay Kontrol Panelini Açın

   Tarayıcınızda ServBay’in yerel kontrol panelini açın: https://servbay.host/. Bu panelden phpMyAdmin, phpinfo ve diğer araçlara kolayca erişebilirsiniz.

2. phpMyAdmin’e Girin

   ServBay kontrol panelinde "phpMyAdmin" bağlantısına tıklayarak, veritabanı yönetim ekranına geçin.

3. Veritabanı Kullanıcısı Oluşturun

   Her uygulama için ayrı bir veritabanı kullanıcı hesabı açmak güvenlik açısından önerilir.

   1. Kullanıcı Hesapları Yönetimine Geçin

      phpMyAdmin üst menü çubuğunda "Kullanıcı Hesapları" sekmesine tıklayın.

   2. Yeni Kullanıcı Hesabı Ekleyin

      "Kullanıcı Hesabı Ekle" seçeneğine tıklayın ve şu bilgileri girin:

      • Kullanıcı Adı: Oluşturmak istediğiniz veritabanı kullanıcı adını yazın. Örneğin: servbay_joomla_user.
      • Host Adı: localhost seçin. Böylece bu kullanıcı sadece yerelden bağlanabilir, güvenliği artırır.
      • Parola: Güçlü bir parola girin ve bunu güvenli şekilde saklayın veya unutmayın (ör. örnek olarak password123 kullanılmıştır, ancak gerçek ortamda daha karmaşık bir parola kullanın).
      • Yeniden Girin: Parolayı tekrar girerek doğrulayın.
      • Veritabanı Oluştur: "Kullanıcı adına sahip bir veritabanı oluştur ve tüm yetkileri ver" kutucuğunu işaretleyin. Bu, otomatik olarak aynı isimde bir veritabanı (ör. servbay_joomla_user) oluşturur ve kullanıcısına tam yetki verir.
      • Küresel Yetkiler: "Tüm ayrıcalıkları ver" seçeneğini işaretlemeyin. Sadece kendi veritabanının yönetim yetkilerine sahip olması yeterlidir.

   3. Oluşturmayı Tamamlayın

      Bilgileri kontrol ettikten sonra sayfanın altındaki "Git" tuşuna basarak kullanıcı ve veritabanı oluşturma işlemini bitirin.

Adım 4: Web Sunucusunu Yapılandırma (Site Ekleme)

Şimdi, Joomla dosyalarınıza bir etki alanı üzerinden erişilebilmesi için ServBay'e yeni bir "web sitesi" tanımlamanız gerekiyor.

1. ServBay Uygulamasını Açın

   ServBay uygulamasını başlatın ya da arayüzüne geçin.

2. Site Yönetimine Gidin

   Sol menüde bulunan "Site" sekmesine tıklayın.

3. Yeni Web Sitesi Ekleyin

   Sağ üstteki "Ekle" tuşuna tıklayın.

   • Ad (Name): Bu sitenin adını belirtin, örneğin My ServBay Joomla Site.
   • Etki Alanı (Domain): Tarayıcıda erişmek istediğiniz yerel etki alanını girin, örneğin servbay-joomla.local. ServBay yerel DNS’i ayarlayacak ve bu domaini bilgisayarınıza yönlendirecektir.
   • Site Türü (Site Type): PHP olarak seçin.
   • PHP Sürümü (PHP Version): Joomla’nın desteklediği ve önerdiği PHP sürümüne uygun bir sürümü seçin.
   • Web Kök Dizini (Site Root): Klasör simgesine tıklayarak 1. adımda oluşturduğunuz /Applications/ServBay/www/servbay-joomla-app klasörünü gösterin.

4. Ayarlamaları Kaydedin

   Tüm bilgileri girdikten sonra alttaki "Kaydet" düğmesine tıklayın. ServBay yeni site yapılandırmasını uygulayacaktır; Caddy veya Nginx gibi servislerin kısa bir süre yeniden başlatılması gerekebilir.

Adım 5: Joomla Kurulum Sihirbazını Çalıştırın

Artık web arayüzünü kullanarak Joomla kurulumunu başlatabilirsiniz.

1. Kurulum Ekranına Erişin

   Tarayıcınızda adım 4'te belirlediğiniz domainle siteye girin: https://servbay-joomla.local/. ServBay’in web sunucusu isteği ilgili dizine yönlendirecek ve Joomla, ilk ziyaret olduğunuzu anlayarak sizi kurulum sihirbazına otomatik olarak gönderecek (genelde /installation/index.php). Otomatik yönlendirme olmazsa, doğrudan https://servbay-joomla.local/installation/index.php adresine gidin.

2. Kurulum Sihirbazını Takip Edin

   Joomla'nın görsel kurulum sihirbazı ekranı açılacaktır. Ekrandaki adımları takip edin:

   • Yapılandırma (Configuration): Site adı, açıklaması, yönetici hesabı (kullanıcı adı, şifre, e-posta) gibi temel bilgileri girin. Yönetici için güçlü ve güvenli bir şifre tercih edin.
   • Veritabanı (Database): Adım 3’te oluşturduğunuz veritabanı bilgilerini şu şekilde girin:
     • Veritabanı Türü (Database Type): Genellikle MySQLi seçilir.
     • Host Adı (Host Name): localhost yazın.
     • Kullanıcı Adı (Username): Veritabanı kullanıcı adınızı girin (örn. servbay_joomla_user).
     • Parola (Password): Oluşturduğunuz veritabanı şifresini girin (örn. password123).
     • Veritabanı Adı (Database Name): Veritabanı adınızı girin (örn. servbay_joomla_user).
     • Tablo Ön Eki (Table Prefix): Varsayılan rastgele üretileni kullanabilir ya da kendi ön ekinizi yazabilirsiniz (örn. jos_).
     • Eski Veritabanı İşlemi (Action on Old Database): Yeni kurulumda “Yedekle” veya “Sil” seçilebilir, ancak veritabanı boştaysa etki etmeyecektir.
   • Son Kontroller (Finalisation): Tüm ayarları gözden geçirin. Joomla ortam koşullarını denetleyerek gereksinimleri sağladığınızı kontrol eder. Her şey uygunsa "Kur" butonuna tıklayın.

3. Kurulumu Tamamlayıp Kurulum Dizini Silin

   Kurulum birkaç dakika sürebilir. Kurulum tamamlandığında, Joomla size işlemin başarıyla tamamlandığını bildirecektir. En önemli adım: installation klasörünü silin; aksi durumda kuruluma tekrar erişilebilir ve site tehlikeye girer. Genelde Joomla arayüzünde bu işlemi gerçekleştiren bir buton olur.

   Terminalden elle de silebilirsiniz:

   # Joomla proje dizinine gidin
   cd /Applications/ServBay/www/servbay-joomla-app
   
   # installation klasörünü silin
   rm -rf installation

   installation dizinini kaldırdıktan sonra Joomla siteniz yayına hazırdır. İstediğiniz zaman ana siteyi ya da yönetim panelini ziyaret edebilirsiniz.

Adım 6: Joomla Yönetim Panelini Keşfedin

Kurulum sırasında belirlediğiniz yönetici kullanıcı adı ve şifre ile, https://servbay-joomla.local/administrator adresinden Joomla'nın yönetici paneline giriş yapabilirsiniz. Burada site yapılandırması, eklenti ve tema kurulumu, içerik üretme gibi işlemlere başlayabilirsiniz.

Joomla ile Web Sitesi Oluşturma (Kısa Tanıtım)

Joomla başarıyla kurulduktan sonra sitenizi oluşturmaya başlayabilirsiniz. İşte ilk adımlar için bazı kısa bilgiler:

• Makale ve Kategori Oluşturma: "İçerik" menüsü aracılığıyla makale ve makale kategorilerini yönetin.
• Menü Yönetimi: "Menüler" menüsüyle sitenin navigasyon menülerini oluşturun ve düzenleyin.
• Modül Yönetimi: "Eklentiler" > "Modüller" sekmesinden kenar çubukları, alt bilgi gibi modülleri yönetin.
• Tema Seçimi ve Özelleştirme: "Eklentiler" > "Temalar" ile sitenizin görünümünü değiştirin veya özelleştirin.
• Eklenti Kurulumu: "Eklentiler" > "Yönetim" bölümünden yeni bileşen, modül, eklenti veya temalar yükleyip Joomla'nın fonksiyonelliğini artırabilirsiniz.

Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Güvenlik: Joomla yönetici hesabınızda ve veritabanı kullanıcınızda güçlü parolalar kullanın. Kurulum biter bitmez installation dizinini mutlaka silin.
• PHP Sürüm Uyumluluğu: Joomla siteniz için ServBay’de seçtiğiniz PHP sürümünün, Joomla sürümüyle uyumlu olduğundan emin olun. Uyumluluk için Joomla’nın resmi belgelerine göz atın.
• Veritabanı Bağlantı Bilgileri: Joomla kurulumu sırasında veritabanı hostu (localhost), kullanıcı adı, şifre ve veritabanı ismini eksiksiz doğru şekilde doldurun.
• ServBay Güncellemeleri: En son yazılım paketlerini, güvenlik yamalarını ve özellik geliştirmelerini almak için ServBay’i düzenli olarak güncelleyin.
• Yedekleme: ServBay, site dosyalarını, veritabanını, SSL sertifikalarını ve ayarları manuel ve otomatik olarak yedekleyebilir. Önemli değişiklikler öncesinde veya düzenli aralıklarla Joomla ve veritabanınızın yedeğini almak veri kaybının önüne geçer. ServBay uygulamasında yedekleme ayarlarını bulabilirsiniz.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

• S: Yerel domaini ziyaret ederken "siteye ulaşılamıyor" veya 404 hatası alıyorum, ne yapmalıyım?C: Şunları kontrol edin:

  1. ServBay'in çalışır durumda olduğundan emin olun.
  2. ServBay’in "Site" listesinden Joomla için oluşturduğunuz web sitesinin etkin olduğunu kontrol edin.
  3. "Web kök dizini"nin kesinlikle /Applications/ServBay/www/servbay-joomla-app olup olmadığını kontrol edin.
  4. Kullandığınız domain (servbay-joomla.local) ServBay’de eklediğiniz domainle tamamen aynı olmalı.

• S: Joomla kurulumu sırasında veritabanı bağlantı hatası mesajı alıyorum, çözüm nedir?C: Genellikle veritabanı bilgilerinde hata olduğu anlamına gelir. Şunları tekrar kontrol edin:

  1. Joomla kurulumunda veritabanı hostu olarak localhost yazdığınızdan emin olun.
  2. Veritabanı kullanıcı adı (servbay_joomla_user) ve şifrenizin (password123) phpMyAdmin’de oluşturduklarınızla tamamen uyumlu olması gerekir.
  3. Veritabanı adı (servbay_joomla_user) doğru mu kontrol edin.
  4. ServBay’de veritabanı servislerinin (MySQL/MariaDB) çalıştığından emin olun.

• S: ServBay’in MySQL root şifresini unuttum, ne yapabilirim?C: ServBay’de root şifresini sıfırlamak için özel bir seçenek bulunur. Uygulama içerisinde ilgili yönetici panelinden root şifresini güvenli şekilde sıfırlayabilirsiniz.

• S: Kurulumdan sonra siteye girince hata veya boş ekran çıkıyor, ne yapmalıyım?C: Öncelikle installation klasörünü sildiğinizden emin olun. Joomla hata günlüklerini (varsa) veya PHP hata raporlarını (ServBay’de görüntüleyebilir ya da PHP’nin error_reporting ve display_errors ayarlarını yapılandırabilirsiniz) inceleyin. Kullanılan PHP sürümünün Joomla ile uyumlu olup olmadığına bakın.

Sonuç

ServBay sayesinde macOS üzerinde Joomla CMS’yi kurup yapılandırmak son derece kolay ve verimli bir süreçtir. ServBay; web sunucusu, veritabanı ve PHP'yi entegre, önceden yapılandırılmış bir yerel geliştirme ortamında bir araya getirir ve Joomla kurulumunu-ser yönetimini büyük ölçüde kolaylaştırır. Bu rehberdeki adımları izleyerek kısa sürede Joomla geliştirme ortamınızı kurabilir ve web sitesi oluşturma yolculuğunuza başlayabilirsiniz. ServBay ve Joomla’nın güncel olmasına özen gösterin, güvenlik en iyi uygulamalarına dikkat edin.